Τριάντα τρεις στρατιωτικοί που κρατήθηκαν για τρεις ημέρες από ενόπλους σε περιοχή της νότιας Κολομβίας, αφέθηκαν ελεύθεροι το βράδυ της Πέμπτης, σύμφωνα με ανακοίνωση του Γραφείου του Μεσολαβητή για τα ανθρώπινα δικαιώματα της χώρας. Η συγκεκριμένη υπόθεση επαναφέρει στο προσκήνιο τη δυσχερή κατάσταση ασφαλείας που εξακολουθεί να επικρατεί στις απομονωμένες επαρχίες της Κολομβίας.
Το περιστατικό ξεκίνησε μετά από μάχες μεταξύ στρατιωτικών δυνάμεων και ανταρτών, όταν περίπου 600 κάτοικοι στην επαρχία Γουαβιάρε (νοτιοανατολικά) εμπόδισαν τους στρατιωτικούς να αποχωρήσουν από την περιοχή, οδηγώντας ουσιαστικά στην κράτησή τους. Η κυβέρνηση του σοσιαλδημοκράτη προέδρου Γουστάβο Πέτρο χαρακτήρισε το γεγονός «απαγωγή», αναδεικνύοντας τον κίνδυνο που διατρέχουν οι Ένοπλες Δυνάμεις σε εδάφη υπό αμφισβητούμενο έλεγχο.
Η μεσολαβήτρια Ίρις Μαρίν γνωστοποίησε μέσω X (πρώην Twitter) ότι «οι στρατιώτες αποσύρονται» από τον δήμο Ελ Ρετόρνο, απευθύνοντας παράλληλα έκκληση να μην «στιγματιστεί» η τοπική κοινότητα για το συμβάν. Στη μεσολάβηση για την απελευθέρωση των στρατιωτικών συμμετείχαν εκπρόσωποι της κυβέρνησης, του Γραφείου του Μεσολαβητή και του ΟΗΕ.
Συχνά φαινόμενα ομηρίας από πολίτες υπό επιρροή
Δεν είναι ασυνήθιστο για πολίτες που δρουν υπό την πίεση ή επιρροή ενόπλων ομάδων να προχωρούν σε αιχμαλωσία στρατιωτικών ή αστυνομικών, ιδιαίτερα σε απομονωμένες περιοχές όπου ο κρατικός έλεγχος είναι περιορισμένος. Οι Ένοπλες Δυνάμεις, σύμφωνα με στρατιωτικές πηγές, αποφεύγουν να απαντήσουν με πυρά απέναντι σε πολίτες, κάτι που δυσχεραίνει τις επιχειρήσεις τους. Χαρακτηριστικό είναι ότι τον Ιούνιο, 57 στρατιωτικοί είχαν κρατηθεί αιχμάλωτοι σε άλλη περιοχή της νοτιοανατολικής Κολομβίας, σε οχυρό διαφωνούντων των πρώην FARC.
Το σκηνικό της σύγκρουσης και το ρόλο των διαφωνούντων των FARC
Η περιοχή που έλαβε χώρα το περιστατικό βρίσκεται υπό τον έλεγχο της παράταξης γνωστής ως Κεντρικό Γενικό Επιτελείο (EMC), της μεγαλύτερης ομάδας διαφωνούντων των πρώην Επαναστατικών Ενόπλων Δυνάμεων της Κολομβίας (FARC). Αν και η FARC υπέγραψε ειρηνευτική συμφωνία με την κυβέρνηση το 2016, αφοπλίστηκε και επίσημα διαλύθηκε, πολλοί από τους πρώην αντάρτες απορρίπτουν τη συμφωνία και συνεχίζουν την ένοπλη δράση.
Από την περασμένη Κυριακή, ο στρατός συγκρούστηκε με το EMC, υπό την ηγεσία του Ιβάν Μορδίσκο (γνωστός και ως Νέστορ Γκρεγκόριο Βέρα Φερνάντες), με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 10 αντάρτες και να αιχμαλωτιστούν δύο ακόμη. Το όνομα του Ιβάν Μορδίσκο παραμένει στην κορυφή της λίστας των πλέον καταζητούμενων της Κολομβίας.
Οι Αρχές διευκρίνισαν ότι, αν και αρχικά ο αριθμός των ομήρων ήταν 34, στη συνέχεια επιβεβαιώθηκε ότι κρατούνταν 33 στρατιωτικοί.
Κλυδωνισμοί ασφάλειας και διαρκής βία
Η διαλύση των FARC το 2016 άφησε ένα σημαντικό κενό εξουσίας στις περιφέρειες της χώρας. Αυτό το κενό εκμεταλλεύτηκαν οργανώσεις διαφωνούντων, παραστρατιωτικές ομάδες και καρτέλ ναρκωτικών, τα οποία αντλούν πόρους από διακίνηση ναρκωτικών, εκβιάσεις και παράνομη εκμετάλλευση μεταλλείων. Την ίδια στιγμή, το EMC διατηρεί την επιχειρησιακή και μαχητική του ικανότητα, όπως φάνηκε και πριν λίγες ημέρες, όταν μέλη του ανατίναξαν φορτηγό παγιδευμένο με μεγάλη ποσότητα εκρηκτικών στην Κάλι, τη μεγαλύτερη πόλη της νοτιοδυτικής Κολομβίας, με απολογισμό έξι νεκρούς και περισσότερους από 60 τραυματίες.
Οι τελευταίες εξελίξεις καταδεικνύουν την αδυναμία μιας σταθερής ειρηνευτικής διαδικασίας· το EMC ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση το 2023, ωστόσο τις διέκοψε μέσα σε έναν χρόνο, διατηρώντας ακέραιο το πλέγμα βίας στη χώρα.
