Χρόνια τώρα, σχεδόν κάθε φορά που πατώ το πόδι μου στη Βενετία, στον νου μου έρχονται δύο σεκάνς από δύο ταινίες. Η μία σεκάνς είναι πνιγμένη στο φως, η άλλη νυχτερινή.
Στη φωτεινή σκηνή βλέπω τον Σον Κόνερι και την Ντανιέλα Μπιάνκι να χαμουρεύονται μέσα σε μια γόνδολα στο φινάλε της δεύτερης Τζέιμς Μποντ ταινίας του Κόνερι, το «Από τη Ρωσία με αγάπη». Αυτή είναι ηλιόλουστη, χαρούμενη Βενετία. Στη νυχτερινή σκηνή βλέπω τον Ντόναλντ Σάδερλαντ και την Τζούλι Κρίστι να «παλεύουν» με τα φαντάσματα μιας παρηκμασμένης Βενετίας που σήμερα δεν υπάρχει έτσι όπως τουλάχιστον ήταν το 1973 όταν ο Νίκολας Ρεγκ γύρισε το αριστούργημα που λέγεται «Μετά τα μεσάνυχτα» (Don’t look now).
Δεν ξέρω ποια από τις «δύο» αυτές Βενετίες προτιμώ περισσότερο. Στη μια πλευρά έχεις τη Βενετία της ξεγνοιασιάς και της βόλτας στα μαγαζιά και στα μουσεία, με ένα παγωτό χωνάκι στο χέρι. Και στην άλλη έχεις τη Βενετία που σε αγριεύει, με τα στενά που είναι ολόιδια μεταξύ τους το βράδυ, σκιερά, σιωπηλά, σχεδόν απειλητικά. Μου έχει τύχει να χαθώ ένα βράδυ στη Βενετία και θυμάμαι με είχε πιάσει απελπισία. Κατέληξα στην προβλήτα της στάσης Σαν Ζακαρία των βαπορέτο και από εκεί προσπάθησα βήμα βήμα να ξαναβρώ τον μίτο (το γεγονός ότι ήθελα να πάω και στην τουαλέτα έκανε όπως καταλαβαίνετε τα πράγματα χειρότερα).
Αυτή η μικρή κινηματογραφική αναπόληση πάντως, με μεταφέρει πάντα, έστω για λίγο εκτός πραγματικότητας. Τότε που το ίδιο το σινεμά ήταν πολύ διαφορετικό από αυτό που βλέπω σήμερα. Τότε που ίσως και η ζωή να ήταν αρκετά διαφορετική από αυτή που ζούμε σήμερα. Και, βέβαια, πάντα επιστρέφω στην πραγματικότητα.
Η δήλωση του καλλιτεχνικού διευθυντή του Φεστιβάλ Βενετίας Αλμπέρτο Μπαρμπέρα ότι είναι ιδιαίτερα χαρούμενος που το 82ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας ανοίγει με τη νέα και πολυαναμενόμενη ταινία του Πάολο Σορεντίνο «La Grazia», άρα με ιταλικό «χρώμα», ήρθε σε αντιπαράθεση με τη σκληρή πραγματικότητα των καιρών μας.
Λίγες μέρες πριν από την έναρξη του φεστιβάλ που πραγματοποιήθηκε χθες το απόγευμα στη Salla Grande, η εορταστική ατμόσφαιρα της διοργάνωσης σκεπάστηκε από μια ανθρώπινη έκκληση για μια τραγωδία που λαμβάνει χώρα δίπλα μας και σε καθημερινή βάση. Εκατοντάδες κινηματογραφιστές, καλλιτέχνες και άλλες προσωπικότητες του πολιτισμού, όχι μόνο από την Ιταλία αλλά από πολλές χώρες του κόσμου, υπέγραψαν ανοιχτή επιστολή καλώντας το Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας να λάβει «σαφή και κατηγορηματική θέση» ενάντια σε αυτό που περιγράφεται ως «γενοκτονία και εθνοκάθαρση στη Γάζα».
Το φεστιβάλ απάντησε όπως θα περίμενε κανείς ότι θα απαντούσε. Μέσες – άκρες ότι από την πλευρά του ανέκαθεν έδειχνε ανάλογο ενδιαφέρον για όλα τα ζητήματα που πλήττουν τον πλανήτη. Λογικό. Τι άλλο θα μπορούσε να κάνει; Να ματαιώσει τη διοργάνωση ως ένδειξη διαμαρτυρίας;
Και όμως κάποιοι διαμαρτυρόμενοι ζήτησαν από το φεστιβάλ να πάρει πίσω την πρόσκληση των ηθοποιών Τζέραρντ Μπάτλερ και Γκαλ Γκαντότ που πρωταγωνιστούν στην ταινία «In the hands of Dante» του Τζούλιαν Σνάμπελ. Ο λόγος; Εχουν δηλώσει υποστηρικτές του Ισραήλ. Το φεστιβάλ αρνήθηκε. Ο Αλεξάντερ Πέιν, πρόεδρος της κριτικής επιτροπής, επίσης ρωτήθηκε για το θέμα της Γάζας αλλά φρόντισε να «ξεφύγει» απαντώντας «δεν είμαι προετοιμασμένος για αυτή την ερώτηση. Βρίσκομαι εδώ για να κρίνω ταινίες. Ωστόσο είμαι βέβαιος ότι οι πολιτικές μου θέσεις συμπίπτουν με πολλών».
Όπλο ενός κινηματογραφικού φεστιβάλ για μια πολιτική δήλωση δεν μπορεί παρά να είναι η προβολή ενός σχετικού κινηματογραφικού έργου. Και αυτό το παράδειγμα έφερε το Φεστιβάλ Βενετίας. Μια ταινία που προβάλλεται στη διοργάνωση και αγγίζει το καυτό θέμα της Γάζας. Είναι «Η φωνή της Χιντ Ρατζάμπ» με θέμα την περσινή δολοφονία μια πεντάχρονης Παλαιστίνιας από δυνάμεις στη Γάζα. Τη σκηνοθέτησε ο Τυνήσιος Καουθέρ Μπεν Χάνια και προβάλλεται εντός συναγωνισμού.
