Σαν σήμερα πριν από 34 χρόνια βρισκόταν σε εξέλιξη η Σοβιετική απόπειρα πραξικοπήματος του 1991, επίσης γνωστή ως Πραξικόπημα του Αυγούστου και η εφημερίδα «Τα Νέα» ήταν στην πρώτη γραμμή της ενημέρωσης μεταδίδοντας όλες τις πληροφορίες του γεγονότος.
Πιο συγκεκριμένα, μέχρι το 1991, η Ρωσία δεν ήταν όπως την ξέρουμε σήμερα. Υπήρχε η Σοβιετική Ένωση (ΕΣΣΔ), μια ομοσπονδία σοσιαλιστικών δημοκρατιών με μονοκομματικό καθεστώς -το Κομμουνιστικό Κόμμα είχε όλη την εξουσία.
Από το 1985 ηγέτης της ΕΣΣΔ ήταν ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, που προσπάθησε να εκσυγχρονίσει το κράτος με μεταρρυθμίσεις όπως η περεστρόικα, δηλαδή προσπάθειες για αναδιάρθρωση της οικονομίας και η γκλάσνοστ, δηλαδή ενέργειες για την προώθηση της διαφάνειας και της ελευθερία λόγου.
Αυτές οι αλλαγές δυσαρέστησαν τους σκληροπυρηνικούς κομμουνιστές, που φοβούνταν ότι η χώρα και το καθεστώς θα διαλυθούν. Έτσι, τον Αύγουστο του 1991, υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι προσπάθησαν με πραξικόπημα να τον ανατρέψουν, αλλά απέτυχαν.
Πώς κάλυψαν το μεγάλο ιστορικό γεγονός «Τα Νέα»
Η ώρα είναι 11.15 το πρωί της 19ης Αυγούστου του 1991 και στους δρόμους ήδη κυκλοφορεί η έκτακτη έντυπη έκδοση της εφημερίδας «Τα Νέα» με τίτλο «Ανετράπη ο Γκορμπατσόφ».
Μία μέρα μετά το τοπίο είναι πιο ξεκάθαρο και «Τα Νέα» κάνουν λόγο για τον υφέρποντα φόβο ενός εμφυλίου πολέμου, καθώς εκατοντάδες άρματα μάχης κατέκλυσαν τις λεωφόρους της Μόσχας και δέκα κατευθύνθηκαν προς το ρωσικό κοινοβούλιο.
Η εφημερίδα εστιάζει στο κεντρικό πρόσωπο του πραξικοπήματος τον Γκενάντι Γιανάγεφ, ο οποίος είχε επιλεγεί από τον ίδιο τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ ως ο αντιπρόεδρος της Σοβιετικής Ένωσης. Μετά το πραξικόπημα ανέλαβε να εκτελεί καθήκοντα προέδρου της ΕΣΣΔ.
Ο νέος αυτός ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης δήλωσε ότι ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ απαλλάχθηκε από τα καθήκοντά του επειδή «είναι πολύ κουρασμένος από όλα αυτά τα χρόνια και θα χρειαστεί αρκετό καιρό για να συνέλθει». Προσέθεσε μάλιστα ότι βρίσκεται σε διακοπές και λαμβάνει θεραπεία.
Στον αντίποδα των πραξικοπηματιών, βρέθηκε ο Μπόρις Γέλτσιν, όπως μεταδίδουν «Τα Νέα» της εποχής. Μιλώντας από τον τρίτο όροφο του ρωσικού Κοινοβουλίου διακήρυξε ότι οι πραξικοπηματίες «δεν θα πετύχουν» και ότι θα λογοδοτήσουν στη δικαιοσύνη. Το πλήθος απάντησε με συνθήματα υπέρ του Γέλτσιν και του Γκορμπατσόφ.
Μυστήριο για την τύχη του Γκορμπατσόφ
Τα Νέα της 21ης Αυγούστου, καταθέτουν τη φωτογραφία της βίλας του Γκορμπατσόφ στην Κριμαία, στην οποία από τις 4 Αυγούστου είχε αποσυρθεί για να περάσει τις διακοπές του. Εκεί, όπως ανέφερε ο αντιδήμαρχος της Μόσχας Σεργκέι Στάνκεβιτς στο ραδιόφωνο, συνέλαβαν τον Γκορμπατσόφ τρεις στρατηγοί της Κα Γκε Μπε.
Στο μεταξύ, πρωταγωνιστής της αντίστασης ενάντια στους πραξικοπηματίες αναδεικνύεται ο Μπόρις Γέλτσιν καθώς περίπου 200 χιλιάδες άτομα ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά του και διαδήλωσαν έξω από το ρωσικό Κοινοβούλιο. Ο τότε απεσταλμένος των Νέων στη Μόσχα Γιώργος Χουλιαράς μεταδίδει ότι κατά τη διάρκεια της νύχτας έπεσαν νεκροί τρεις διαδηλωτές από πυροβολισμούς.
Κατέρρευσαν σαν χάρτινος πύργος – Τρεις μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο
Ο απεσταλμένος των Νέων εξακολουθεί να μεταδίδει τον παλμό των εξελίξεων. Αποσπά δηλώσεις από τον Έντβαρ Σεβαρντνάτζε, πρώην υπουργό Εξωτερικών της ΕΣΣΔ, ο οποίος μιλώντας στα Νέα της 22ας Αυγούστου αναφέρει: «Το πραξικόπημα δεν έχει μέλλον. Ήδη καταρρέει υπό το βάρος των εγκλημάτων κατά του λαού και της δημοκρατίας».
Ο Σοβιετικός ηγέτης Μιχαήλ Γκορμπατσώφ επιστρέφει θριαμβευτής στη Μόσχα σε μία πόλη που ζει σκηνές απελευθέρωσης. Όπως μεταδίδει ο απεσταλμένος των Νέων στη Μόσχα ακόμα και 2 ώρες πριν μπει στο αεροπλάνο, που θα τον έφερνε ξανά πίσω στη Μόσχα υπήρχαν φόβοι για τη ζωή του.
«Είχε κοντά του προδότες»
Ο Αλεξαντερ Γιάκοβλεφ, πρώην σύμβουλος του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, δήλωσε όπως καταγράφουν «Τα Νέα» της 22ας Αυγούστου του 1991 ότι ο Σοβιετικός πρόεδρος «είναι ένοχος επειδή σχημάτισε μια ομάδα από προδότες» και θα πρέπει τώρα να τον ρωτήσουμε «γιατί περιβαλλόταν από άτομα που ήταν ικανά για προδοσία».
Ο Γιάκοβλεφ, απαντώντας σε ερωτήσεις του ανταποκριτή του γαλλικού τηλεοπτικού δικτύου TF1, στη Μόσχα, πρόσθεσε ότι «το μάθημα που προέκυψε, από το αποτυχημένο πραξικόπημα, είναι ότι πρέπει να γίνει καλά κατανοητό ότι ο δρόμος του εκδημοκρατισμού είναι ο μοναδικός για τη χώρα μας». «Πρέπει να συνεχίσουμε τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, που είναι ακόμα πιο αναγκαίες μετά τα γεγονότα αυτά», κατέληξε.
