Η συλλογική παρατήρηση των πελεκάνων, γνωστή και ως «πολίτες-επιστήμονες», αποκτά νέα διάσταση με τη σύγχρονη ψηφιακή εφαρμογή Pelican Watch. Η εφαρμογή, που ανέπτυξε η Εταιρία Προστασίας Πρεσπών (ΕΠΠ), αξιοποιεί τη συμμετοχή του κοινού για να αποδώσει απαντήσεις σε κομβικά ερωτήματα σχετικά με τις διατροφικές συνήθειες και τα αγαπημένα σημεία ψαρέματος των πελεκάνων στους ελληνικούς υγροτόπους.
Όπως εξηγεί η υπεύθυνη επικοινωνίας της ΕΠΠ, Χαρά Βλάχου, «Κατεβάζοντας την εφαρμογή Pelican Watch από το Playstore, μπορεί ο καθένας να καταχωρεί τις παρατηρήσεις του, όποτε βρίσκεται σε έναν υγρότοπο και δει πελεκάνους να κολυμπούν». Μέσω αυτών των καταγραφών, οι επιστήμονες μπορούν να εντοπίσουν τους πιο κρίσιμους υγροτόπους για τα πουλιά, καθορίζοντας παράλληλα πότε και γιατί επιλέγονται οι συγκεκριμένες τοποθεσίες.
Ομαδικό Ψάρεμα και Επιστημονική Παρατήρηση
Τα δεδομένα που συγκεντρώνονται αναμένεται να φωτίσουν σημαντικά σημεία: πού και πότε υπάρχει αφθονία ψαριών, ποιοι υγρότοποι είναι ζωτικής σημασίας για τη διατροφή των πελεκάνων, αλλά και πώς αυτές οι συνήθειες συμβάλλουν στη διατήρηση ενός υγιούς οικοσυστήματος. Όπως σημειώνει η κ. Βλάχου, «θα καταλάβουμε, δηλαδή, ποιες χρονικές περιόδους και σε ποια σημεία υπάρχει διαθέσιμο ψάρι για να ψαρέψουν οι πελεκάνοι. Τα στοιχεία αυτά θα μας δείξουν πολλά για την οικολογική κατάσταση των υγροτόπων και θα μας βοηθήσουν να προστατέψουμε καλύτερα τους πελεκάνους».
Ένα ενδιαφέρον στοιχείο που αναδεικνύει η εφαρμογή αφορά την τακτική του ομαδικού ψαρέματος από τους πελεκάνους. Όταν τα νερά είναι θολά και η ορατότητα μειωμένη, τα πουλιά συνεργάζονται, βασιζόμενα στους ευαίσθητους αισθητήριους κάλυκες των ραμφών τους για να εντοπίσουν την κίνηση των ψαριών. Όσο περισσότεροι πελεκάνοι συμμετέχουν, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα να συλλάβουν θηράματα.
Η Εφαρμογή Pelican Watch στην Πράξη
Η Pelican Watch διατίθεται προς το παρόν για Android συσκευές και απευθύνεται τόσο σε έμπειρους ορνιθοπαρατηρητές όσο και σε όσους αγαπούν τη φύση και επισκέπτονται περιστασιακά υγροτόπους. Όπως επισημαίνει η κ. Βλάχου, στόχος είναι να κυκλοφορήσει σύντομα και για συσκευές iPhone.
Με την εφαρμογή, κάθε χρήστης μπορεί εύκολα να καταγράψει περιστατικά διατροφής πελεκάνων ή την παρατήρηση δακτυλιωμένων ατόμων. Η διαδικασία έχει διαμορφωθεί έτσι ώστε να ενθαρρύνει ενεργή συμμετοχή, καθώς η καταγραφή και κοινοποίηση παρατηρήσεων βοηθά στη χαρτογράφηση και προστασία του είδους.
Το Pelican Watch προτρέπει τους συμμετέχοντες:
- Αν δεις πελεκάνο, ενημέρωσέ μας. Εντόπισες κάποιον δακτυλιωμένο πελεκάνο; Κατέγραψε την παρατήρησή σου και βοήθησε την επιστημονική καταγραφή.
- Παρατήρησε τη συμπεριφορά τους την ώρα που ψαρεύουν και μοιράσου τις εντυπώσεις σου.
- Αναρωτήθηκες ποτέ πόσο επιτυχημένοι είναι οι πελεκάνοι στο ψάρεμα; Η συμβολή σου δίνει απαντήσεις.
Διαγωνισμοί με Έπαθλα Έργα Τέχνης
Η εφαρμογή φιλοξενεί και δύο διαγωνισμούς με έπαθλα αυθεντικά έργα του ζωγράφου άγριας ζωής Πασχάλη Δουγαλή. Ο πρώτος διαγωνισμός αφορά την καταγραφή της διατροφικής συμπεριφοράς των πελεκάνων: κάθε καταγραφή προσμετράται ως πόντος και ο χρήστης με τις περισσότερες συμμετοχές έως το τέλος του έτους αναδεικνύεται νικητής.
Ο δεύτερος διαγωνισμός σχετίζεται με την παρατήρηση δακτυλιωμένων πελεκάνων, όπου η συγκέντρωση πόντων συναρτάται με το επίπεδο δυσκολίας στον εντοπισμό τους μέσα στους υγροτόπους. Οι διαγωνισμοί θα διαρκέσουν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.
