Μια ανασκαφή που θα μπορούσε να ξαναγράψει την ανθρώπινη ιστορία έλαβε χώρα στο σπήλαιο Τινσεμέτ (Tinshemet) στο κεντρικό Ισραήλ. Εκεί, αρχαιολόγοι ισχυρίζονται ότι εντόπισαν το αρχαιότερο γνωστό ταφικό μνημείο της ανθρωπότητας, ηλικίας τουλάχιστον 100.000 ετών. Πρόκειται για μια θέση ταφής όπου βρέθηκαν λείψανα τόσο Homo sapiens όσο και ανθρωπίνων ειδών με χαρακτηριστικά Νεάντερταλ, θαμμένα με τρόπο που αποκαλύπτει ξεκάθαρα τελετουργική συμπεριφορά.
Η σπουδαιότητα της ανακάλυψης δεν περιορίζεται στην ηλικία της. Πάνω από 500 αντικείμενα, που περιλαμβάνουν χάντρες από βασάλτη, ζωικά υπολείμματα και χρωστικές ουσίες όπως κόκκινη ώχρα, συνόδευαν τους σκελετούς – ένδειξη ότι οι πρώτοι άνθρωποι πραγματοποιούσαν συμβολικές και κοινωνικά εξελιγμένες ταφές ήδη από αυτή την περίοδο. «Πρόκειται για μια επαναστατική καινοτομία στη συμπεριφορά του είδους μας», δήλωσε ο αρχαιολόγος και υπεύθυνος της ανασκαφής, καθηγητής Γιόσι Ζάιντνερ του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ. «Δεν έχουμε να κάνουμε απλώς με την επιβίωση ή την τροφή, αλλά με έκφραση μνήμης, συναισθήματος και πολιτισμικού ανήκειν».
Οι ταφές, όπως εξηγεί η επιστημονική ομάδα που δημοσίευσε τα ευρήματα στο περιοδικό Nature Human Behavior, έγιναν σε εμβρυακές θέσεις, με προσεκτική τοποθέτηση των σωμάτων, ανάμεσα σε αντικείμενα που δεν είχαν πρακτική χρησιμότητα – και που πιθανόν είχαν φέρει οι πρώτοι άνθρωποι από μακρινές περιοχές. Αυτό δείχνει έντονα τελετουργική πρόθεση και πιθανώς πρώιμη έννοια ιδιοκτησίας γης, όπως σχολιάζει και ο ανθρωπολόγος Ισραέλ Χέρσκοβιτς: «Η ταφή είναι ένας τρόπος να πεις στους άλλους: «Αυτό το μέρος ανήκει στον πατέρα μου, στον πρόγονό μου».
Το εύρημα αυτό, μαζί με την παρουσία τόσο Homo sapiens όσο και «υβριδικών» ανθρωπίνων ειδών, ενισχύει την άποψη ότι ήδη πριν 100.000 χρόνια υπήρχε πολιτισμική ώσμωση και κοινωνική αλληλεπίδραση μεταξύ διαφορετικών ομάδων. Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα, το σπήλαιο Tinshemet αποτελεί πλέον ένα από τα τρία σημαντικότερα σημεία στον κόσμο για τη μελέτη της εξέλιξης και της συμπεριφοράς του ανθρώπου κατά την Παλαιολιθική εποχή. Αν τελικά επιβεβαιωθεί η ηλικία και ο χαρακτήρας των ταφών, τότε το Tinshemet μπορεί να αναγνωριστεί επίσημα ως το αρχαιότερο νεκροταφείο της ανθρωπότητας και ένα μνημείο πολιτισμού σε μια εποχή που μέχρι σήμερα θεωρούσαμε «πρωτόγονη».
