Εστω με καθυστέρηση, στο τέλος η κυβέρνηση σοβαρεύτηκε στο θέμα του SAFE. Mε πρωινή ανάρτησή του, χθες στα σόσιαλ, ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι η χώρα θα συμμετάσχει στο ευρωπαϊκό αμυντικό πρόγραμμα SAFE, αναθεωρώντας τη μέχρι τώρα αρνητική στάση της. Να θυμίσω ότι το συγκεκριμένο πρόγραμμα αφορά δάνεια με χαμηλό επιτόκιο συνολικού ύψους 150 δισ. ευρώ, τα οποία θα κατευθυνθούν σε βιομηχανικές επενδύσεις μεγάλης κλίμακας για τη συμπαραγωγή οπλικών συστημάτων.
Επειδή το πρόγραμμα είναι σχεδιασμένο με τρόπο ώστε να μπορεί να συμμετάσχει και η Τουρκία (λόγω της ανεπτυγμένης αμυντικής βιομηχανίας της), εμείς εξαρχής σπεύσαμε να καταγγείλουμε τη δυνατότητα που παρέχεται στην Τουρκία και, συγχρόνως, ανακοινώσαμε ότι δεν μας ενδιαφέρει το πρόγραμμα και δεν πρόκειται να συμμετάσχουμε. Οι λόγοι ποτέ δεν έγιναν σαφείς. Να μας πέρασε από τον νου η ιδέα ότι, αν εμείς αρνηθούμε με ένα ηχηρό «ταρατατζούμ», οι εταίροι θα συγκινηθούν και θα ενδώσουν στην απαίτησή μας να αποκλειστεί η Τουρκία; Απίθανο μεν, αλλά πώς να το αποκλείσεις με τόσο ψώνιο τριγύρω; Πιθανότερο είναι, νομίζω, να επηρέασε στη λήψη της απόφασης η πεποίθηση ότι η χώρα δεν διαθέτει σοβαρή αμυντική βιομηχανία.
Πάντως, από εκείνη την ώρα άλλη δουλειά δεν κάναμε παρά να θυμίζουμε το casus belli της Τουρκίας και να καταγγέλλουμε σε υψηλούς τόνους τη συμμετοχή της σε ένα ευρωπαϊκό αμυντικό πρόγραμμα, στο οποίο όμως εμείς δεν θέλουμε ή δεν μπορούμε να μετέχουμε. Ο υπουργός Εθνικής Αμυνας έκανε τουλάχιστον δύο σχετικές δηλώσεις κάθε εβδομάδα, καταγγέλλοντας ως «απαράδεκτη» την τουρκική συμμετοχή. Ακόμη και ο Πρωθυπουργός, σε δηλώσεις και συνεντεύξεις του, ακολουθούσε την ίδια γραμμή: διαφωνούμε με τη συμμετοχή της Τουρκίας και θα διαμαρτυρηθούμε στους εταίρους μας…
Μέχρι που καταλάβαμε, ευτυχώς, ότι άλλο πράγμα είναι η πολιτική και άλλο ο ακτιβισμός. Γιατί, όταν τα βάζεις με τους άλλους, και μάλιστα για κάτι που εσένα τον ίδιο δεν σε αφορά, αυτό που κάνεις λέγεται ακτιβισμός. Υπό τις συνθήκες αυτές, δεν διαφέρεις από τους αναρχικούς που διέλυσαν το πανηγύρι στην Αμοργό, επειδή οι ίδιοι δεν επιτρέπουν τα γλέντια όταν οι Παλαιστίνιοι πεθαίνουν. Ευτυχώς έγινε αντιληπτό ότι η άρνηση της συμμετοχής μας ήταν ηλίθια θέση, όχι μόνο διαπραγματευτικά (τι μιλάς, άνθρωπέ μου, αφού μένεις έξω;), αλλά και στρατηγικά, γιατί θα απομάκρυνε τη χώρα από τις ευρωπαϊκές εξελίξεις. Αυτό που συμβαίνει τώρα με το SAFE, δηλαδή συγκεκριμένα προγράμματα για όσους θέλουν και μπορούν, είναι η μορφή με την οποία εκ των πραγμάτων θα εξελιχθεί η Ευρώπη, εφόσον θέλει να παραμείνει ως γεωπολιτική και οικονομική δύναμη στον υπό αναδιάταξη κόσμο. Θα ήταν λάθος, επομένως, αν επιλέγαμε να μείνουμε εκτός, όταν μάλιστα η Τουρκία θα είναι μέσα.
Το ξανασκεφτήκαμε, λοιπόν, ωριμότερα αυτή τη φορά, και κάναμε μεταβολή. Η μανούβρα δεν έγινε απότομα, αλλά υπήρξε μια σχετική προετοιμασία. Μόλις την προηγουμένη εβδομάδα, στην ενημέρωση της αρμόδιας κοινοβουλευτικής επιτροπής, ο κ. Δένδιας είχε δηλώσει ότι η απόφαση να μη συμμετάσχουμε στο SAFE δεν ωφείλετο σε πολιτικούς λόγους, αλλά σε οικονομικούς. Δεν υπήρχε ο δημοσιονομικός χώρος, διευκρίνισε. Ομως, πρόσθεσε, αν το υπουργείο Οικονομικών έβρισκε το περιθώριο, τότε ευχαρίστως εμείς θα συμμετείχαμε. Εικάζω, ως εκ τούτου, ότι το δημοσιονομικό περιθώριο βρέθηκε μέσα στο Σαββατοκύριακο, γι’ αυτό πρωινιάτικα ο Πρωθυπουργός έκανε την ανακοίνωση.
Φαίνεται, επίσης, ότι οι δυνατότητές μας στην αμυντική βιομηχανία δεν είναι όσο αμελητέες νομίζαμε. Απλώς, έλειπε το κρατικό ενδιαφέρον, όπως έλειπε άλλωστε παντού στην Ευρώπη, πλην Πολωνίας και Βαλτικών Χωρών. Σε σχετική σύσκεψη που έγινε προ μηνών στον ΣΕΒ συμμετείχαν 40 ελληνικές εταιρείες, ενώ αργότερα παρουσιάστηκαν και άλλες τόσες, τις δραστηριότητες των οποίων ο ΣΕΒ αγνοούσε. Γιατί; Σε ορισμένες περιπτώσεις, επειδή οι ίδιες οι εταιρείες τις κρατούσαν κρυφές για να μη χάσουν ευρωπαϊκές πιστοποιήσεις. Στην ενεργοποίηση του τομέα συνέβαλε και ο υπουργός Εθνικής Αμυνας, με τη δημιουργία του Κέντρου Καινοτομίας, που διευκολύνει πολύ τον συντονισμό και τη συνεργασία και του δημόσιου τομέα.
