Η εμπορική συμφωνία που επιτεύχθηκε χθες ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ΗΠΑ προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις από τους ηγέτες της ΕΕ και από τους Ευρωπαϊους αξιωματούχους. Όλοι εκφράζουν τον έντονο προβληματισμό τους και θεωρούν ότι η ίδια η ΕΕ βγήκε χαμένη από την τελική διαπραγμάτευση.
Ο Γάλλος πρωθυπουργός, Φρανσουά Μπαϊρού, δήλωσε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση υπέκυψε στις απειλές του Ντόναλντ Τραμπ για συνεχώς αυξανόμενους δασμούς, χαρακτηρίζοντας τη συμφωνία-πλαίσιο που επιτεύχθηκε την Κυριακή στη Σκωτία ως «μαύρη μέρα» για την Ευρώπη.
«Είναι μια μαύρη μέρα όταν μια συμμαχία ελεύθερων λαών, που έχουν ενωθεί για να υπερασπιστούν κοινές αξίες και συμφέροντα, υποκύπτει σε εκβιασμούς», έγραψε ο Μπαϊρού στην πλατφόρμα X τη Δευτέρα.
Accord Van der Leyen-Trump : c’est un jour sombre que celui où une alliance de peuples libres, rassemblés pour affirmer leurs valeurs et défendre leurs intérêts, se résout à la soumission.
— François Bayrou (@bayrou) July 28, 2025
Από την πλευρά του ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, και η Ιταλίδα πρωθυπουργός, Τζόρτζια Μελόνι, υποδέχτηκαν τη συμφωνία θετικά, εκτιμώντας ότι αποτράπηκε ένα χειρότερο αποτέλεσμα. Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Εμπορίου, Μαρός Σέφτσοβιτς, χαρακτήρισε τη συμφωνία «επανάσταση» μπροστά στον κίνδυνο ενός καταστροφικού εμπορικού πολέμου μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου.
Ο Μερτς προειδοποίησε ότι τόσο οι οικονομίες των ΗΠΑ όσο και της Ευρώπης θα επηρεαστούν αρνητικά, αλλά επισήμανε πως «η διαπραγματευτική ομάδα των Βρυξελλών δεν μπορούσε να προσδοκά περισσότερα» απέναντι σε έναν πρόεδρο των ΗΠΑ αποφασισμένο να εξισορροπήσει το εμπορικό ισοζύγιο.
Η συμφωνία προβλέπει την επιβολή δασμών 15% σε σχεδόν όλες τις ευρωπαϊκές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ, έναντι του ισχύοντος 4,8%, αλλά αποτρέπει την επιβολή τιμωρητικών δασμών 30%, την οποία είχε θέσει ο Τραμπ ως προθεσμία για την 1η Αυγούστου.
Διχασμός στους κόλπους της ΕΕ
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, συνάντησε τον Ντόναλντ Τραμπ στη Σκωτία, όπου και ανακοινώθηκε η συμφωνία, γεγονός που προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, κυρίως από τη Γαλλία.
Η σιωπή του Εμανουέλ Μακρόν και η δριμεία κριτική της Γαλλίας αναδεικνύουν πιθανές ρωγμές στους κόλπους της Ένωσης. Την ώρα που η Κομισιόν θα πρέπει να επιδιώξει την έγκριση της συμφωνίας από τα κράτ- μέλη.
Επίσης ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, στενός σύμμαχος του Τραμπ, δήλωσε προκλητικά πως «ο Τραμπ έφαγε τη φον ντερ Λάιεν για πρωινό». Ο πρωθυπουργός της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ, εξέφρασε τη στήριξή του στη συμφωνία «χωρίς όμως ενθουσιασμό».
Επίσης η πρωθυπουργός της Φινλανδίας Πέτερι Ορπο έκανε λόγο για «απαραίτητη προβλεψιμότητα», ενώ ο Ιρλανδός υπουργός Εμπορίου, Σάιμον Χάρις, δήλωσε ότι η συμφωνία προσφέρει τη σταθερότητα που απαιτείται για θέσεις εργασίας και επενδύσεις.
Η Ιταλίδα πρωθυπουργός μιλώντας από σύνοδο κορυφής στην Αιθιοπία, ανέφερε πως «η κλιμάκωση ενός εμπορικού πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ θα είχε απρόβλεπτες και δυνητικά καταστροφικές συνέπειες», προσθέτοντας ότι η Ρώμη θα μελετήσει τις λεπτομέρειες της συμφωνίας.
Οικονομικές αντιδράσεις και επιπτώσεις
Οι ευρωπαϊκές αγορές αντέδρασαν αρχικά θετικά, με τον DAX της Φρανκφούρτης να ανεβαίνει κατά 0,86% και τον γαλλικό CAC 40 κατά 1,1%, οδηγώντας τον πανευρωπαϊκό δείκτη Stoxx 600 στο υψηλότερο επίπεδο από τα τέλη Μαρτίου.
Ωστόσο, η άνοδος αυτή αντιστράφηκε μετά τις αντιδράσεις της Γαλλίας, και οι αγορές έκλεισαν με απώλειες τη Δευτέρα. Το ευρώ υποχώρησε σχεδόν κατά 1% έναντι του δολαρίου.
Ο Γάλλος υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Μπενζαμέν Αντάντ, ζήτησε την ενεργοποίηση του «μηχανισμού κατά της εξαναγκαστικής πολιτικής», που προβλέπει μη δασμολογικά αντίποινα.
Ο υπουργός Εμπορίου, Λοράν Σεν-Μαρτέν, επέκρινε τη στάση της Επιτροπής, δηλώνοντας στο France Inter: «Ο Τραμπ καταλαβαίνει μόνο τη βία. Έπρεπε να δείξουμε έγκαιρα τη δυνατότητά μας για αντίποινα. Ίσως τότε να είχαμε μια διαφορετική συμφωνία».
Τι περιλαμβάνει η συμφωνία – Ποιοι ωφελούνται και ποιοι χάνουν
Σύμφωνα με νέες πληροφορίες, ο δασμός 15% θα ισχύει για περίπου το 70% των προϊόντων που εξάγει η ΕΕ στις ΗΠΑ. Εξαιρέσεις προβλέπονται για ανταλλακτικά αεροσκαφών, εξοπλισμό ημιαγωγών, συγκεκριμένα χημικά προϊόντα, καθώς και γεωργικά προϊόντα όπως ο φελλός.
Ο φαρμακευτικός τομέας επίσης εξαιρείται. Οι φαρμακευτικές εξαγωγές από την ΕΕ θα παραμείνουν χωρίς δασμούς έως ότου ολοκληρωθεί η έρευνα εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ βάσει του άρθρου 232. Ακόμη και στην περίπτωση επιβολής δασμών στο μέλλον, το ανώτατο όριο για τα ευρωπαϊκά φαρμακευτικά προϊόντα θα είναι το 15%.
Τα προϊόντα όπως ο χάλυβας, το κρασί και τα οινοπνευματώδη ποτά, οι δασμοί παραμένουν σε ισχύ και θα αποτελέσουν αντικείμενο νέων διαπραγματεύσεων. Για τον χάλυβα, οι δασμοί παραμένουν στο 50% μέχρι να συμφωνηθεί νέο καθεστώς ποσοστώσεων.
Ο Μαρός Σέφτσοβιτς σημείωσε ότι «οι ΗΠΑ έχουν ανάγκη από τον υψηλής ποιότητας ευρωπαϊκό χάλυβα», αφήνοντας να εννοηθεί ότι υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης στη συνέχεια.
Η ιταλική τράπεζα UniCredit δήλωσε ότι «ο Τραμπ είχε το πάνω χέρι» στη διαπραγμάτευση. «Είναι καλή συμφωνία για την ΕΕ; Πιθανότατα όχι. Το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικά ασύμμετρο», ανέφερε χαρακτηριστικά σε σημείωμα προς τους πελάτες της.
Τέλος ο Τραμπ στην Σκωτία συνδύασε γκολφ με διπλωματία κάτι που του αρέσει να κάνει και μάλλον βγήκε κερδισμένος από την εμπορική συμφωνία με την ΕΕ. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ αλλάζει το παγκόσμιο εμπόριο όπως το ξέραμε μέχρι στιγμής.
