«Το ξεθωριασμένο χάλκινο φως»
«Τώρα έχει αρχίσει να ξεθωριάζει και το τελευταίο χάλκινο φως του απογεύματος. Τώρα ο δρόμος πέρα από τις χαμηλές σφενταμιές και τη χαμηλή ταμπέλα είναι έτοιμος και άδειος, καδραρισμένος μέσα στο παράθυρο του γραφείου σαν σκηνή θεάτρου. Θυμάται τώρα πως όταν ήταν νέος, όταν μετά τη θεολογική σχολή πρωτοήρθε στο Τζέφερσον, εκείνο το ξεθωριασμένο χάλκινο φως του φαινόταν ότι μπορούσε σχεδόν να το ακούσει, σαν τον κίτρινο ήχο από τις σάλπιγγες που έσβηναν μέσα σ’ ένα διάστημα σιωπής και αναμονής, μέσ’ από το οποίο τώρα θα εμφανιζόντουσαν εκείνοι».
(William Faukner, «Φως τον Αύγουστο», εκδ. Gutenberg, μτφ. Παναγιώτης Κεχαγιάς, 2025)
«Ο ήλιος είχε ξανανέβει στον θρόνο του»
Οι βροχές είχαν έρθει και είχαν τελειώσει· ο ήλιος είχε ξανανέβει στο θρόνο του σαν τον απόλυτο μονάρχη που, απομακρυσμένος για μία εβδομάδα από την εξουσία λόγω εξέγερσης των υπηκόων του, επιστρέφει στο βασίλειο του εξοργισμένος αλλά συγκρατημένος εξαιτίας συνταγματικών ρυθμίσεων. Η ζέστη ανακούφιζε χωρίς να καίει, το φως ήταν αυταρχικό αλλά τα χρώματα ζωηρά, από τη γη ξαναφυτρώνουν τριφύλλια και ντροπαλές μέντες· οι ελπίδες ξανάνθιζαν πάνω στα δύσπιστα πρόσωπα.
(Τζουζέπε Τομάζι ντι Λαμπεντούζα, «Ο Γατόπαρδος», μτφ. Μαρία Σπυριδοπούλου, Bell, 1999)
«Σαν να είχε αρχίσει να στάζει αίμα»
«Προχώρησαν και ο ήλιος πίσω τους στην ανατολή πέταγε ακτινωτές φωτεινές ανταύγειες, πριν ακόμα ξεμυτίσει, που συνοδεύονταν από βαθύτερα χρώματα σαν να είχε αρχίσει να στάζει αίμα σ’ όλο το μήκος του ορίζοντα, και σε λίγο εκεί που η
γη χανόταν μέσα στον ουρανό, στα πέρατα αυτής της δημιουργίας, φάνηκε το πάνω μέρος του δίσκου του ήλιου να βγαίνει μέσα από το τίποτα, το κόκκινο κεφάλι ενός τεράστιου φαλλού, μέχρι που ξεπροβάλλει καθαρά πάνω από την απροσδιόριστη γραμμή του ορίζοντα και κει στέκεται οργισμένος και μοχθηρός αποπίσω τους».
(Κόρμακ ΜακΚάρθι, «Ματοβαμμένος μεσημβρινός», εκδ. Ζαχαρόπουλος, μτφ. Σπήλιος Μενούνος, 1992)
«Ανελέητο φως»
Πήρα ένα καράβι που ύστερα από δύο σκάλες έπιασε στον Κούρο. Ένα άσημο κυκλαδίτικο νησί… ‘Όταν έφθασα εκεί, το σπίτι ήταν άδειο. Τίποτα δεν σάλευε στον δρόμο. Η ζέστη είχε πιάσει τους τριάντα πέντε βαθμούς, τέσσερις το απόγευμα, ανελέητο φως. Κουλουριάστηκα στην ταράτσα με τα χέρια δεμένα πάω απ’ τα μάτια μου. Το χωριό ήταν ένα υπόδειγμα ακανόνιστης γεωμετρίας. Στριμωγμένα στην ανωφεριά, ασβεστωμένα κουτιά τα σπίτια, λαβύρινθος οι δρόμοι, καμάρες, μικρές εκκλησιές σε γαλάζιους χρισμένους τρούλους. Τα ρούχα της μπουγάδας απλωμένα στους τοιχογυρισμένους κήπους… Ήταν ένα δωμάτιο πάνω στη θάλασσα παραδομένο στη μέρα, στο διαπεραστικό φως, μια χρωματιστή κουκκίδα στους λόφους… Σκιές απ’ αδειανές καρέκλες στην κεντρική πλατεία. Μια μοτοσικλέτα σφύριζε μονότονα στους λόφους πέρα. Το φως ξεχυνόταν αδρό, δεσμευτικό, καθήλωνε τη σκηνή στα μάτια μου σαν μια στιγμή μέσα σ’ όνειρο.
(Ντον Ντελίλλο, «Τα ονόματα», εκδ. Εστία, μτφ. Νινίλα Παπαγιάννη, 1996)
«Η κορυφή του ήλιου, σαν αναδυόμενη φάλαινα»
«Ο ήλιος που φώτιζε τώρα λαμπρά όλο τον κόσμο γύρω του, οι ακτίνες του, που άφηναν να διαγράφεται ολοκάθαρα το όριο της δασικής ζώνης του Ποποκατέπετλ καθώς η κορυφή του, σαν αναδυόμενη στην επιφάνεια φάλαινα, ξεπρόβαλλε και πάλι μέσα από τα σύννεφα… Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν ήταν ικανό να διαλύσει τα σκοτάδια του. Το φως του ήλιου δεν μπορούσε να επωμιστεί το βάρος της συνείδησής του, της αναίτιας θλίψης του»
(Malcolm Lowry, «Κάτω από το ηφαίστειο», εκδ. Μεταίχμιο, μτφ. Κατερίνα Σχινά, 2024)
«Το φως που δεν κρύβεται»
Ήταν μια ανέφελη ημέρα στις αρχές του καλοκαιριού και ο πυρακτωμένος ήλιος του πρωινού έφτανε ακόμα και στο βάθος της βεράντας του ξενοδοχείου. Μερικές φορές έγερνα ελαφρά το κεφάλι μου για να νιώσω το ρεύμα του πιο δροσερού αέρα που ερχόταν από έναν ανεμιστήρα στο ταβάνι. Έβλεπα τις δροσοσταλίδες να σχηματίζονται στο ποτήρι μου και σκεφτόμουν με ευχαρίστηση τις ακραίες καιρικές συνθήκες που μάστιζαν τις πεδιάδες. Ανεμπόδιστο από λόφους ή βουνά, το φως του ήλιου το καλοκαίρι κατέκλυζε όλη την έκταση της γης από το ξημέρωμα μέχρι το δείλι.
(Τζέραλντ Μαρνέιν, «Οι πεδιάδες», εκδ. Καστανιώτη, μτφ. Αλέξης Καλοφωλιάς, 2023)
