Η ιρανική Βουλή ενέκρινε σήμερα το κλείσιμο των Στενών του Χορμούζ και πλέον το Ανώτατο Συμβούλιο Ασφαλείας του Ιράν καλείται να λάβει την τελική απόφαση αναφορικά με το αν θα προβεί στο κλείσιμο αυτού του μεγάλης στρατηγικής σημασίας θαλάσσιας διόδου, μετέδωσε σήμερα το ιρανικό τηλεοπτικό δίκτυο PRESS TV.
Η απόφαση για το κλείσιμο των Στενών του Χορμούζ, μέσω του οποίου διέρχεται περίπου το 20% της παγκόσμιας ζήτησης πετρελαίου και φυσικού αερίου, δεν είναι ακόμη οριστική.
Ωστόσο, ο βουλευτής και διοικητής των Φρουρών της Επανάστασης, Εσμαΐλ Κοσάρι, δήλωσε στο Young Journalist Club σήμερα ότι η ενέργεια αυτή είναι στην ημερήσια διάταξη και «θα γίνει όποτε κριθεί αναγκαία».
Η σημασία των Στενών του Ορμούζ
Περίπου το ένα πέμπτο της συνολικής παγκόσμιας κατανάλωσης πετρελαίου περνάει από τα Στενά του Ορμούζ, -περίπου 20 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα, καθώς και συμπυκνωμάτων και υγρών καυσίμων.
Τα μέλη του ΟΠΕΚ και κυρίως η Σαουδική Αραβία, το Ιράν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κουβέιτ και το Ιράκ, εξάγουν το μεγαλύτερο μέρος του αργού πετρελαίου τους μέσω του στενού, κυρίως προς την Ασία σύμφωνα με στοιχεία του Reuters. Το Κατάρ, ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) στον κόσμο, στέλνει σχεδόν όλο το LNG του μέσω της διαδρομής αυτής.
Τα Στενά του Ορμούζ έχουν πλάτος 33 χιλιόμετρα στο στενότερο σημείο τους, ενώ η ναυτιλιακή οδός έχει πλάτος μόλις δύο μίλια ή τρία χιλιόμετρα προς κάθε κατεύθυνση. Ελέγχονται κατά κύριο λόγο από το Ιράν, αλλά και από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ομάν.
Ελληνικό ένα στα έξι πλοία
Περισσότερα από τρεις χιλιάδες δεξαμενόπλοια διασχίζουν σε μηνιαία βάση την πιο ευαίσθητη ναυτική πύλη του πλανήτη: τα Στενά του Ορμούζ. Ανάμεσά τους, ένα εντυπωσιακό 16% φέρει ελληνική ιδιοκτησία – ένα στοιχείο που αναδεικνύει τη στρατηγική σημασία της Ελλάδας στη διεθνή ναυτιλία και, εμμέσως, στις παγκόσμιες ενεργειακές ισορροπίες.
Τα στοιχεία του πρώτου τριμήνου του 2025, όπως καταγράφονται από τη Lloyd’s List Intelligence / Seasearcher, καταδεικνύουν ότι από τα πλοία που πέρασαν τα Στενά, 1.201 ήταν ελληνόκτητα.
Ακολουθούν οι ιαπωνικές ναυτιλιακές με 1.108 πλοία.
Με κομμένη την ανάσα
Η παγκόσμια αγορά ενέργειας παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, καθώς η πιθανότητα κλιμάκωσης των συγκρούσεων αναβιώνει τον φόβο για το μέλλον των Στενών του Ορμούζ.
Αυτός ο στρατηγικής σημασίας πορθμός, το μοναδικό θαλάσσιο πέρασμα μεταξύ του Κόλπου του Ομάν και του Περσικού Κόλπου, αποτελεί τη ζωτική αρτηρία για το 35% του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου αργού πετρελαίου και το 30% των φορτίων υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι, αν και απίθανη, μια πλήρης διακοπή της ροής θα είχε σοβαρότερες επιπτώσεις από την κρίση της Ερυθράς Θάλασσας.
Η εξάρτηση από τα Στενά του Ορμούζ είναι καθολική για τις χώρες του Περσικού Κόλπου. Εκτός από το Ιράν, η Σαουδική Αραβία, το Ιράκ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κουβέιτ και το Κατάρ εξάγουν τα φορτία τους μέσω αυτής της θαλάσσιας οδού.
Η μεγάλη διαφορά με άλλες κρίσεις, όπως αυτή στην Ερυθρά Θάλασσα, έγκειται στην παντελή έλλειψη εναλλακτικών πλωτών διαδρομών.
Ενώ στην Ερυθρά Θάλασσα υπάρχει η δυνατότητα παράκαμψης μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας, για τα Στενά του Ορμούζ δεν υπάρχουν παρόμοιες λύσεις για την εκτροπή των φορτίων πετρελαίου και LNG.
Οι μόνες χερσαίες εναλλακτικές είναι ο αγωγός αργού της Σαουδικής Αραβίας (Ανατολή προς Δύση) και ένας αγωγός που συνδέει τα κοιτάσματα των ΗΑΕ με το λιμάνι της Φουτζέιρα, αλλά οι δυνατότητές τους δεν επαρκούν για να καλύψουν τις παγκόσμιες ανάγκες.
Ακόμα και κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν – Ιράκ (1980-1988), γνωστού ως «πόλεμος των δεξαμενόπλοιων», όπου οι δύο πλευρές επιχείρησαν να διαταράξουν τις εξαγωγές πετρελαίου της άλλης, τα Στενά του Ορμούζ δεν έκλεισαν ποτέ εντελώς. Παρ’ όλα αυτά, κάθε νέα κρίση στην περιοχή επαναφέρει το ερώτημα της ασφάλειάς τους.
Θα έπληττε το το Ιράν
Οι αναλυτές θεωρούν απίθανη μια σημαντική διακοπή των ροών, καθώς κάτι τέτοιο θα έπληττε και τις εξαγωγές του ίδιου του Ιράν.
Ωστόσο, οποιαδήποτε προσπάθεια αποκλεισμού θα είχε «σημαντικό αντίκτυπο» στις αγορές πετρελαίου, οδηγώντας σε εκτόξευση των τιμών του αργού.
Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να μειώσει τη ζήτηση, επηρεάζοντας αρνητικά και τα κόστη μεταφοράς.
Η διαφοροποίηση
Από τον Οκτώβριο του περασμένου έτους, το Ιράν έκανε ένα μικρό αλλά σημαντικό βήμα για τη διαφοροποίηση των εξαγωγών του.
Για πρώτη φορά εξήγαγε αργό πετρέλαιο από τον τερματικό σταθμό Jask, ο οποίος βρίσκεται εκτός του Περσικού Κόλπου, στη Θάλασσα του Ομάν. Το έργο, αξίας 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων, συνδέεται μέσω ενός αγωγού 1.000 χιλιομέτρων με τα κοιτάσματα του Γκουρέχ στην επαρχία Μπουσέρ.
Σύμφωνα με αναφορές, στα τέλη Σεπτεμβρίου το Ιράν εξήγαγε 1 εκατομμύριο βαρέλια πετρελαίου από το Jask, ενώ στις 2 Οκτωβρίου το δεξαμενόπλοιο «VLCC Dune» φόρτωσε 2 εκατομμύρια βαρέλια.
Παρόλο που το Ιράν εργάζεται εδώ και χρόνια για να παρακάμψει τα Στενά του Ορμούζ – δεδομένου ότι το 90% του ιρανικού αργού εξάγεται από το νησί Χαργκ στον Περσικό Κόλπο -, η εγγύτητα του Jask στα Στενά σημαίνει ότι και αυτός ο τερματικός σταθμός πιθανότατα θα επηρεαζόταν σε περίπτωση σοβαρής διακοπής.
