Απο τις επιθέσεις στις πυρινικές εγκαταστάσεις του Νατάζ, του Φορντό και του Ισφαχάν έχουν δημιουργηθεί ανησυχίες για πιθανή διαρροή ραδιενέργειας και άλλων επικίνδυνων χημικών ουσιών, οι οποίες επιτείνονται μετά τις αμερικανικές επιθέσεις.
Μιλώντας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ πριν δύο ημέρες, ο Ραφαέλ Γκρόσι, γενικός διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (IAEA), δήλωσε ότι «καμία έκλυση ραδιενέργειας δεν έχει επηρεάσει το κοινό», προσθέτοντας, ωστόσο, ότι «οι ισραηλινές επιθέσεις σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις έχουν προκαλέσει απότομη υποβάθμιση της πυρηνικής ασφάλειας».
Αρκετές από τις βασικές πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν έχουν υποστεί ζημιές, . Σύμφωνα με τον Γκρόσι, δεν καταγράφηκε αύξηση των επιπέδων ακτινοβολίας εκτός των κατεστραμμένων εγκαταστάσεων, αν και τοξικές χημικές ουσίες και ραδιενεργοί ρύποι ενδέχεται να έχουν διασκορπιστεί μέσα σε ορισμένες από αυτές τις εγκαταστάσεις. Σύμφωνα με τον ΙΑΕΑ, το συνολικό απόθεμα εμπλουτισμένου ουρανίου του Ιράν στις 17 Μαΐου ήταν περίπου 9.250 κιλά. Αυτός ο αριθμός περιλαμβάνει περίπου 8.400 κιλά εξαφθοριούχου ουρανίου, από τα οποία τα 400 περίπου έχουν ήδη εμπλουτιστεί στο 60% – ένα επίπεδο που θεωρείται ιδιαίτερα εμπλουτισμένο, αλλά χωρίς να είναι ακόμη κατάλληλο για όπλα. Το συγκεκριμένο υλικό βρίσκεται εκτός διεθνούς εποπτείας, αναφέρουν οι ειδικοί, και είναι αρκετό για την κατασκευή περίπου 10 πυρηνικών όπλων.
Η τοποθεσία που βρίσκεται το ουράνιο υψηλού βαθμού εμπλουτισμού είναι άγνωστη, αλλά θα μπορούσε να βρίσκεται ήδη στα χέρια του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης και να έχει αποθηκευτεί σε μία ή περισσότερες από τις διάφορες μυστικές εγκαταστάσεις του επίλεκτου στρατιωτικού σώματος του Ιράν. Μάλιστα την Πέμπτη, ανώτερος αξιωματούχος των Φρουρών δήλωσε ότι είχαν μεταφέρει προληπτικά όλο το εμπλουτισμένο ουράνιο σε κρυφές τοποθεσίες.
Η μετατροπή αυτού του υλικού σε όπλο, δεν είναι ο μόνος πιθανός κίνδυνος που σχετίζεται με το πυρηνικό απόθεμα του Ιράν. Μια μεγάλη ποσότητα εμπλουτισμένου εξαφθοριούχου ουρανίου αποθηκευμένη σε δεξαμενές σε σχετικά μικρή περιοχή θα αποτελούσε σημαντικό χημικό κίνδυνο σε περίπτωση επίθεσης. Το γεγονός ότι δεν γνωρίζουμε πόσο από αυτό το υλικό βρίσκεται μέσα σε δεξαμενές ή τις συνθήκες υπό τις οποίες αποθηκεύεται, καθιστά αυτόν τον κίνδυνο ακόμη μεγαλύτερο. Ακόμη η βιαστική μεταφορά και οι ακατάλληλες συνθήκες αποθήκευσης θα μπορούσαν επίσης να αυξήσουν σημαντικά τον κίνδυνο έκθεσης σε τοξικές χημικές ουσίες.
Οι τρεις βασικές πυρηνικές εγκαταστάσεις – Fordow, Natanz και Isfahan:
- Το Fordow, μια εξαιρετικά οχυρωμένη υπόγεια εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου, φέρεται να είναι θαμμένη σε βάθος εκατοντάδων μέτρων στα βουνά κοντά στο Qom, στο βορειοδυτικό Ιράν. Ο χώρος αυτός έχει σχεδιαστεί για να φιλοξενεί έως και 2.976 περιστρεφόμενες φυγόκεντρες, σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ).
- Η Νατάνζ είναι το μεγαλύτερο συγκρότημα εμπλουτισμού του Ιράν, που περιέχει τεράστιες αίθουσες φυγοκεντρικών μηχανών, ορισμένες από τις οποίες βρίσκονται υπόγεια. Υπήρξε βασικός κόμβος του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν και τόπος πολλαπλών προσπαθειών δολιοφθοράς στο παρελθόν – και χτυπήθηκε από ισραηλινά πλήγματα στο πρώτο κύμα επιθέσεων στις 13 Ιουνίου.
- Το Ισφαχάν είναι ένα σημαντικό κέντρο πυρηνικής έρευνας και παραγωγής που περιλαμβάνει μια εγκατάσταση μετατροπής ουρανίου και εργοστάσια κατασκευής καυσίμων. Διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην προετοιμασία των πρώτων υλών για εμπλουτισμό και χρήση σε αντιδραστήρες.
Άλλες πυρηνικές Εγκαταστάσεις στο Ιράν:
Το Ιράν διαθέτει και άλλες πυρηνικές εγκαταστάσεις που είναι λιγότερο κρίσιμες για ένα πρόγραμμα κατασκευής πυρηνικών όπλων, όμως ενέχουν σημαντικούς κινδύνους από την άποψη της διαρροής ραδιενέργειας. Οι υψηλότεροι κίνδυνοι θα μπορούσαν να προέλθουν από πιθανή επίθεση σε λειτουργικούς πυρηνικούς αντιδραστήρες ή σε εγκαταστάσεις αποθήκευσης πυρηνικών αποβλήτων.
Πηγή: Bulletin of the Atomic Scientists
