Προ ημερών ο Δήμος Καλλιθέας, ένας πολύ μεγάλος και πυκνοκατοικημένος Δήμος, ανακοίνωσε την επίσημη λειτουργία «αυτοματοποιημένου συστήματος κοινόχρηστων ποδηλάτων στην πόλη στο πλαίσιο της πράξης «Βιώσιμη μικροκινητικότητα μέσω συστήματος κοινόχρηστων ποδηλάτων σε Δήμους της Χώρας (Δήμοι Μητροπολιτικών Κέντρων)» με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ταμείο Συνοχής). Το σύστημα θα περιλαμβάνει 56 ηλεκτρικά ποδήλατα και 8 σταθμούς ποδηλάτων σε πλατείες και πολυσύχναστα σημεία.
Αρκούν όμως τα κοινόχρηστα ηλεκτρικά ποδήλατα για να κάνουν ποδηλατούπολη την Καλλιθέα; Ή έστω για να περιορίσουν την χρήση αυτοκινήτου μέσα στην πόλη; Όχι. Κι αν αυτό είναι δύσκολο να γίνει στην Καλλιθέα που είναι προνομιούχος Δήμος – αφού μέσα από την πόλη περνάει ο νότιος ποδηλατικός άξονας, ο ποδηλατόδρομος Γκάζι-Φάληρο – σκεφτείτε πόσο δύσκολο είναι να γίνει πράξη στους άλλους δήμους. Για παράδειγμα, βάσεις για κοινόχρηστα ηλεκτρικά ποδήλατα εγκαταστάθηκαν προσφάτως και σε πλατείες του Δήμου Αχαρνών. Κι αυτός είναι ένας μεγάλος Δήμος. Αλλά ποιος και πώς θα χρησιμοποιήσει αυτά τα ποδήλατα σε έναν Δήμο που δεν έχει κάνει το παραμικρό για τη Βιώσιμη Κινητικότητα και δεν έχει φτιάξει ούτε ένα χιλιόμετρο ποδηλατόδρομου;
Ακόμα και η Καλλιθέα που διαθέτει από το 2015 τον νότιο ποδηλατικό άξονα τι έκανε μέσα σε μία 10ετία για να συνδέσει, για να «κουμπώσει» πάνω σε αυτόν άλλους, δευτερεύοντες ποδηλατόδρομους; Η απάντηση είναι τίποτα. Στην ανακοίνωση για την έναρξη λειτουργίας του συστήματος των ηλεκτρικών ποδηλάτων ο Δήμος Καλλιθέας αναφέρει βέβαια πως «σκοπός του συστήματος είναι να αναζητηθούν εναλλακτικοί τρόποι μετακίνησης για την αποσυμφόρηση του κέντρου των πόλεων, διαμορφώνοντας μία Πράσινη πόλη που σέβεται τους κατοίκους και δημότες, εξασφαλίζοντας Βιώσιμη Ανάπτυξη και Αειφορία με συνεχή αποτίμηση του ενεργειακού και περιβαλλοντικού αποτυπώματος από την χρήση των Κοινόχρηστων Ποδηλάτων».
Ωραία τα λέει ο Δήμος. Αλλά αλήθεια οι υπεύθυνοι της δημοτικής αρχής πιστεύουν ότι μόνο ένα σύστημα κοινόχρηστων ηλεκτρικών ποδηλάτων, χωρίς καμία μέριμνα για τη δημιουργία ποδηλατόδρομων θα τα καταφέρει όλα αυτά; Κατά τη γνώμη μου είναι πάρα πολύ δύσκολο… Υπό αυτά τα δεδομένα, τόσο στην Καλλιθέα, όσο και στον Δήμο Αχαρνών αλλά και σε άλλους Δήμους της Αττικής και της Περιφέρειας τέτοια συστήματα κοινόχρηστων ηλεκτρικών ποδηλάτων κινδυνεύουν να αποτύχουν. Ταυτόχρονα μάλιστα υπάρχει και ο κίνδυνος οι ευρωπαϊκοί πόροι να πάνε…στράφι. Θα εξηγήσω λίγο πιο αναλυτικά γιατί τα συστήματα κοινόχρηστων ηλεκτρικών ποδηλάτων κινδυνεύουν να πέσουν σε αχρηστία. Τρεις είναι οι βασικοί λόγοι.
Αναγκαίες και ποδηλατικές υποδομές
Ο πρώτος λόγος αναφέρθηκε ήδη. Τα κοινόχρηστα ηλεκτρικά ποδήλατα βοηθάνε σίγουρα αλλά πάντα σε συνδυασμό με την δημιουργία, με την ύπαρξη ποδηλατικών υποδομών, δηλαδή με την κατασκευή ποδηλατόδρομων. Όταν το 2007 το Παρίσι, πρωτοπορούσε με το Velib, το σύγχρονο και πρωτοποριακό σύστημα κοινόχρηστων ποδηλάτων, η γαλλική Πρωτεύουσα είχε ποδηλατόδρομους και με την πάροδο των δεκαετιών απέκτησε κι άλλους, κι άλλους! Σήμερα μάλιστα διαθέτει δεκάδες χιλιόμετρα με την πολιτική της Δημάρχου Αν Ινταλγκό. Δηλαδή δεν έβαλε απλώς τα ποδήλατα αλλά ενθάρρυνε τους πολίτες να τα χρησιμοποιούν δίνοντάς τους τη δυνατότητα να μετακινούνται με αυτά σε ασφαλείς υποδομές, σε ποδηλατόδρομους.
Καμία συνεργασία των συστημάτων
Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο αυτά τα συστήματα κινδυνεύουν να μείνουν αναξιοποίητα είναι διότι δεν έχουν καμία διασύνδεση και συνεργασία μεταξύ τους. Μπορεί δύο όμοροι Δήμοι να διαθέτουν ίδια και απαράλλαχτα συστήματα αλλά να μην έχεις σου δίνεται η δυνατότητα να μετακινηθείς με από τον έναν στον άλλο. Δηλαδή να πάρει το ποδήλατο από έναν Δήμο και να το αφήσεις στον διπλανό. Δεν συμβαίνει δηλαδή αυτό που βλέπουμε με τα κοινόχρηστα ηλεκτρικά πατίνια.
Το πολύ λυπηρό δε, είναι ότι ήδη κάποια συστήματα που εγκαταστάθηκαν από πέρυσι σε Δήμους της Αττικής έχουν αρχίσει να παρουσιάζουν προβλήματα και να απαξιώνονται ακριβώς εξαιτίας αυτής της έλλειψης διασύνδεσης. Δυστυχώς δεν φαίνεται να υπάρχει καμία σκέψη και πρόθεση να υπάρξει σύντομα μία συνεργασία ανάμεσα σε Δήμους. Μαθαίνουμε ότι και ο δήμος Αθηναίων θα αποκτήσει 50 σταθμούς κοινόχρηστων ηλεκτρικών ποδηλάτων. Όμως αν ένας κάτοικος της Αθήνας πάρει ένα ηλεκτρικό ποδήλατο από έναν σταθμό κοινόχρηστων και πάει στη δουλειά του στην Καλλιθέα – που κι αυτή διαθέτει σύστημα ηλεκτρικών ποδηλάτων – θα μπορέσει να το αφήσει εκεί; Προφανώς όχι. Διότι τα δύο συστήματα δεν θα συνεργάζονται…
Είναι βέβαιο λοιπόν ότι εάν αυτά τα ποδήλατα και αυτά τα συστήματα δεν είναι εξαρχής λειτουργικά και χρηστικά για τους πολίτες πολύ γρήγορα θα απαξιωθούν. Αυτό έχει συμβεί ήδη από πέρυσι σε κάποιους δήμους της αττικής. Αρκετά ποδήλατα και σταθμοί βανδαλίστηκαν.
Χρειάζονται και συστήματα απλών (μηχανικών) ποδηλάτων
Το τελευταίο διάστημα παρατηρούμε να εγκαθίστανται το ένα μετά το άλλο συστήματα κοινόχρηστων ποδηλάτων, αλλά γιατί μόνο ηλεκτρικά; Η μεγάλη μου απορία είναι γιατί τοποθετούν συστήματα μόνο για ηλεκτρικά ποδήλατα και όχι για συμβατικά; Η πρώτη εύκολη απάντηση είναι διότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει κονδύλια – σ’ αυτή τη φάση τουλάχιστον – μόνο για τα ηλεκτρικά. Τα ηλεκτρικά είναι μόδα και τάση. Έτσι οι ελληνικές δημοτικές αρχές σκέφτονται «ας πάρουμε τα χρήματα κι ό,τι γίνει. Εμείς θα πούμε ότι τα εγκαταστήσαμε για να κάνουμε καλό στο περιβάλλον».
Ναι, αλλά τα απλά, τα συμβατικά ποδήλατα ωφελούν ακόμη περισσότερο το περιβάλλον και την υγεία μας. Αυτά τα αγνοούμε; Έχω ταξιδέψει σε πάρα πολλές πόλεις της Ευρώπης και έχω δει από τις περασμένες δεκαετίες να λειτουργούν άριστα και να είναι πολύ εξυπηρετικά για χρηστικά για τους πολίτες συστήματα κοινόχρηστων συμβατικών ποδηλάτων. Γιατί η Αθήνα, γιατί η Θεσσαλονίκη, το Ηράκλειο να μην διαθέτουν τέτοια συστήματα όπως είναι το Velib στο Παρίσι, το Bicing στη Βαρκελώνη, τo Bubi στη Βουδαπέστη. Γιατί πρέπει ξαφνικά να είναι όλα ηλεκτρικά; Επειδή το ηλεκτρικό είναι απλά τάση και μόδα; Γιατί να μην προωθείται και το συμβατικό ποδήλατο στις επίπεδες πόλεις;
Να λοιπόν γιατί αυτοί οι σταθμοί κοινόχρηστων ηλεκτρικών ποδηλάτων που βλέπετε δίπλα σας, γύρω σας, στην πόλη που κατοικείτε είναι βέβαιο ότι πολύ δύσκολα θα φέρουν την ποδηλατική…Άνοιξη.
