Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε τη Δευτέρα πως τηρεί στάση «μηδενικής ανοχής» απέναντι στη διαφθορά και είναι έτοιμη να λάβει «κατάλληλα μέτρα» εφόσον επιβεβαιωθεί η χρήση ευρωπαϊκών κονδυλίων στο πλαίσιο του αποκαλούμενου σκανδάλου Koldo, που αφορά καταγγελίες για «μίζες» σε δημόσιες αναθέσεις έργων.
Εκπρόσωπος της Κομισιόν διευκρίνισε, ότι προς το παρόν δεν υπάρχουν όλα τα στοιχεία της υπόθεσης και κάλεσε να αποφευχθούν οι εικασίες, μέχρι να υπάρξει επίσημη επιβεβαίωση για εμπλοκή ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων. Ωστόσο, επεσήμανε ότι η Επιτροπή είναι έτοιμη να συνεργαστεί στενά με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) σε περίπτωση υποψιών απάτης, με στόχο την ανάκτηση κάθε ποσού που χρησιμοποιήθηκε καταχρηστικά. «Η Επιτροπή αναλαμβάνει δράση κάθε φορά που έχει γνώση πιθανής απάτης ή παρατυπίας που επηρεάζει τον προϋπολογισμό της ΕΕ», δήλωσε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος.
Η Κομισιόν έχει τη δυνατότητα να προχωρήσει σε αναστολή πληρωμών προς το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος, να επιβάλει οικονομικές κυρώσεις ή διοικητικά μέτρα, ακόμη και να ζητήσει την επιστροφή ποσών που έχουν ήδη καταβληθεί. Ο εκπρόσωπος υπενθύμισε ότι τα κράτη μέλη διαχειρίζονται σχεδόν τα δύο τρίτα του προϋπολογισμού της ΕΕ και ως εκ τούτου φέρουν σημαντική ευθύνη για τη χρηστή διαχείρισή του. «Η προστασία του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού είναι ευθύνη που μοιραζόμαστε», τόνισε.
Το σκάνδαλο Koldo
Ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα διαφθοράς που συγκλονίζουν την Ισπανία τα τελευταία χρόνια ήρθε στο φως το 2024, φέρνοντας στο προσκήνιο σκοτεινές πρακτικές διαχείρισης δημόσιων κονδυλίων κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Το αποκαλούμενο «σκάνδαλο Koldo» πήρε το όνομά του από τον Koldo García Izaguirre, πρώην στενό συνεργάτη και σύμβουλο του πρώην υπουργού Μεταφορών της Ισπανίας, Χοσέ Λουίς Άβαλος, και φέρεται να αποτελεί τον βασικό κρίκο σε ένα εκτεταμένο δίκτυο παράνομων αναθέσεων και μιζών. Κατά την περίοδο των υγειονομικών εκτάκτων αναγκών, το ισπανικό κράτος ανέθεσε κατεπειγόντως συμβάσεις για την προμήθεια υγειονομικού υλικού, όπως μάσκες και γάντια.
Σύμφωνα με την εισαγγελική έρευνα, ο Koldo García, χωρίς να κατέχει επίσημη δημόσια θέση, φέρεται να παρενέβαινε στη διαδικασία ανάθεσης, διευκολύνοντας συγκεκριμένες εταιρείες να λάβουν κρατικά συμβόλαια πολλών εκατομμυρίων ευρώ. Οι εταιρείες αυτές, με τη σειρά τους, φαίνεται να χρέωναν υπερβολικά υψηλές τιμές ή να προμήθευαν υποβαθμισμένα προϊόντα. Οι εισαγγελικές αρχές υποψιάζονται ότι σημαντικό μέρος των χρημάτων κατέληγε σε προσωπικούς λογαριασμούς μέσω ενός δικτύου εικονικών τιμολογίων, ενδιάμεσων εταιρειών και πιθανώς offshore. Η υπόθεση πήρε διαστάσεις, καθώς η αστυνομία προχώρησε σε δεκάδες συλλήψεις, εφόδους σε γραφεία και κατασχέσεις στοιχείων. Στο επίκεντρο των ερευνών τέθηκαν όχι μόνο ο Koldo García αλλά και άλλοι αξιωματούχοι και φορείς, ενώ το όνομα του πρώην υπουργού Άβαλος προκάλεσε πολιτική θύελλα, με την αντιπολίτευση να κατηγορεί την κυβέρνηση Σάντσεθ για ελλιπή έλεγχο και συγκάλυψη. Ο ίδιος ο Άβαλος αρνήθηκε οποιαδήποτε εμπλοκή, δηλώνοντας ότι εξαπατήθηκε από τον πρώην συνεργάτη του.
Η έκταση του σκανδάλου είναι τέτοια που προκάλεσε την παρέμβαση ευρωπαϊκών θεσμών, καθώς υπάρχουν σοβαρές υπόνοιες ότι στις υπό διερεύνηση συμβάσεις χρησιμοποιήθηκαν και ευρωπαϊκά κονδύλια. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω του εκπροσώπου της, υπενθύμισε ότι εφαρμόζει πολιτική «μηδενικής ανοχής» σε περιπτώσεις απάτης που αφορούν τον προϋπολογισμό της ΕΕ και δεν απέκλεισε ακόμα και την ανάκτηση κονδυλίων ή την επιβολή κυρώσεων στην Ισπανία, εφόσον αποδειχθεί εμπλοκή ευρωπαϊκής χρηματοδότησης. Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) και η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) έχουν εκφράσει την πρόθεσή τους να συνεργαστούν με τις ισπανικές αρχές για τη διαλεύκανση της υπόθεσης.
Οι ανακριτικές αρχές εξετάζουν κρατικές συμβάσεις συνολικού ύψους τουλάχιστον 50 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ στο μικροσκόπιο έχουν τεθεί περιφέρειες, υπουργεία και δημόσιοι οργανισμοί που συμμετείχαν στις αναθέσεις. Παράλληλα, η κοινή γνώμη παρακολουθεί με σκεπτικισμό μια υπόθεση που εγείρει σοβαρά ερωτήματα για την επάρκεια των μηχανισμών διαφάνειας, τη διαχείριση των πόρων της πανδημίας και τη διαφύλαξη της χρηστής διοίκησης.
Το σκάνδαλο Koldo δεν είναι μόνο ένα ακόμη επεισόδιο διαφθοράς. Είναι μια υπόθεση που αναδεικνύει τους κινδύνους κακοδιαχείρισης σε περιόδους κρίσης, τη λεπτή γραμμή ανάμεσα στην ανάγκη για ταχύτητα και τη διαφάνεια, και κυρίως την ανάγκη για ενισχυμένο ευρωπαϊκό έλεγχο στα δημόσια οικονομικά των κρατών-μελών. Αν τελικά αποδειχθεί ότι ευρωπαϊκά χρήματα κατέληξαν σε μίζες και όχι σε μάσκες, τότε η υπόθεση θα εξελιχθεί σε ευρωπαϊκό σκάνδαλο πρώτου μεγέθους. Συμβαίνουν κι αλλού…
