Η Ευρωπαϊκή Ένωση ξοδεύει πλέον σημαντικά περισσότερα χρήματα για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών. Και παρότι αυτή η στροφή θεωρείται ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, τα κονδύλια δεν αξιοποιούνται πάντα αποτελεσματικά. Αυτό είναι το ξεκάθαρο μήνυμα που στέλνει το Ελεγκτικό Συνέδριο της ΕΕ, μετά από έρευνα που παρουσίασε πρόσφατα.
«Η πρόληψη είναι απαραίτητη, αλλά χρειάζεται σχέδιο και σωστή στόχευση, αλλιώς ο κίνδυνος να πεταχτούν τα λεφτά στο κενό είναι μεγάλος», προειδοποιεί ο Νικόλαος Μηλιώνης, επικεφαλής της σχετικής έκθεσης.
Οι φωτιές αυξάνονται, μαζί και οι ζημιές: Οι δασικές πυρκαγιές έχουν γίνει πιο συχνές και πιο καταστροφικές — κυρίως λόγω της κλιματικής αλλαγής. Οι οικονομικές ζημιές που προκαλούν φτάνουν τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο, ενώ η καμένη γη αντιστοιχεί πλέον κάθε χρόνο περίπου στην έκταση της Κανταβρίας, δηλαδή πάνω από 5.250 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί: τα τελευταία χρόνια, ο αριθμός των μεγάλων πυρκαγιών (άνω των 30 εκταρίων) τριπλασιάστηκε σε σχέση με δέκα χρόνια πριν.
Πάντως, υπάρχουν και θετικά. Η Πορτογαλία, για παράδειγμα, κατάφερε μέσα σε πέντε χρόνια να αυξήσει το ποσοστό του προϋπολογισμού της που αφιερώνεται στην πρόληψη από 20% σε 61%. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στην περιοχή της Γαλικίας στην Ισπανία, όπου η πρόληψη είναι σταθερά στο επίκεντρο από το 2018.
Αυτά είναι ενθαρρυντικά σημάδια, αναφέρουν οι ελεγκτές. Όμως δεν ισχύει το ίδιο παντού. Και τα λάθη που κοστίζουν. Σε ορισμένες περιοχές της Ισπανίας, για παράδειγμα, ο προϋπολογισμός για την πρόληψη μοιράστηκε ισόποσα σε όλες τις επαρχίες, χωρίς να ληφθεί υπόψη πού υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος. Με άλλα λόγια, τα χρήματα δεν πήγαν εκεί που υπήρχε μεγαλύτερη ανάγκη.
Πρόβλημα η Ελλάδα!
Ακόμη πιο ανησυχητική είναι η περίπτωση της Ελλάδας: η λίστα με τις περιοχές υψηλού κινδύνου για πυρκαγιές δεν έχει ανανεωθεί εδώ και… 45 χρόνια! Αυτό σημαίνει ότι πολλά από τα έργα πρόληψης βασίζονται σε ξεπερασμένα δεδομένα, χωρίς να αντανακλούν τη σημερινή πραγματικότητα.
Πρόληψη με νόημα, όχι για το «φαίνεσθαι»: Αυτό είναι το βασικό μήνυμα της έκθεσης. Μάλλον είναι απλό: η πρόληψη λειτουργεί μόνο όταν γίνεται με σχέδιο, με επικαιροποιημένες πληροφορίες και στοχευμένες παρεμβάσεις. Διαφορετικά, όσο κι αν αυξάνονται τα κονδύλια, το αποτέλεσμα θα είναι απογοητευτικό.
Η ΕΕ προτρέπει τα κράτη-μέλη να αξιοποιήσουν εργαλεία όπως ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ώστε να κατευθύνουν περισσότερους πόρους σε έργα που πραγματικά μειώνουν τον κίνδυνο πυρκαγιάς.
Γιατί, όπως λέει και ο λαός: καλύτερα το προλαμβάνειν, παρά το θεραπεύειν. Και στην περίπτωση των δασών μας, αυτό δεν είναι μόνο σοφό — είναι και απολύτως αναγκαίο.
