Στα μισά του 2025, τις πρώτες μέρες του καλοκαιριού, το θερμόμετρο στην Κεντροαριστερά μοιάζει κολλημένο.
Οχι, δεν έχει χαλάσει από τη ζέστη – απλώς εδώ και καιρό έχει μείνει ακίνητο. Επικαιρότητα, βέβαια, υπάρχει, όμως οι μικροδιακυμάνσεις δεν έχουν σταθεί αρκετές για να αλλάξουν την κατάσταση που επικρατεί: η διαφορά από την πρώτη ΝΔ εξακολουθεί να είναι διψήφια, στη δεύτερη θέση διεξάγεται μια συνεχιζόμενη μάχη μεταξύ ΠΑΣΟΚ και Πλεύσης Ελευθερίας στην οποία κερδίζει πότε η μια πλευρά και πότε η άλλη, ενώ το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ ξεκίνησε σχεδόν παράλληλα με τις παραιτήσεις πασοκογενών στελεχών και ενόψει της αναμενόμενης σκληρής κριτικής που ασκείται στην ηγεσία από το εσωκομματικό μέτωπο Παύλου Πολάκη και Νίκου Παππά. Είναι λες και όλοι κάτι περιμένουν – είτε αυτό είναι οι επόμενες δημοσκοπήσεις είτε οι εξαγγελίες και το αφήγημα του Κυριάκου Μητσοτάκη στη ΔΕΘ του Σεπτεμβρίου είτε οι επόμενες κινήσεις του Αλέξη Τσίπρα.
Ο πρώην πρωθυπουργός εμφανίστηκε την Πέμπτη το απόγευμα στο Κλειστό Γήπεδο «Ανδρέας Παπανδρέου» για να ακούσει τον Σωκράτη Φάμελλο. Και αυτός, με τη σειρά του, τον προειδοποίησε με έμμεσο τρόπο πως «η διαρκής κατάσταση αναμονής αποσυσπειρώνει και απογοητεύει τους προοδευτικούς πολίτες (…) Η πρόοδος της κοινωνίας δεν γίνεται με συμφωνίες κορυφής, ούτε μπαίνει σε χρονοκαθυστέρηση».
Ρήξεις σε δύο άξονες
Τα προβλήματα του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ είναι όμως μεγαλύτερα από την προσμονή για τις αποφάσεις του πρώην πρωθυπουργού, ο οποίος επέλεξε να μην τοποθετηθεί, παρά μόνο να δώσει το «παρών» στο συνέδριο. Οι συγκρούσεις που αναμένονται κατά τη διάρκεια του συνεδρίου έχουν δύο άξονες: την αποτίμηση της μέχρι τώρα προσπάθειας και τη στρατηγική της επόμενης ημέρας.
Για τον πρώτο, η κριτική δεν έρχεται μόνο από το μέτωπο Πολάκη – Παππά, καθώς αφορά και το τελευταίο φιάσκο της Προανακριτικής Επιτροπής.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάφερε να μαζέψει τις απαιτούμενες υπογραφές για να καταθέσει σχετικό αίτημα (στο οποίο συμπεριλαμβανόταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης με κατηγορία σε βαθμό κακουργήματος), καθώς αρχικά διαφώνησε η Νέα Αριστερά (τα στελέχη της οποίας τελικά δεν υπέγραψαν ποτέ την πρόταση) και έπειτα απέσυραν τις υπογραφές τους οι έξι βουλευτές που πρόσκεινται στον Στέφανο Κασσελάκη.
Ο ίδιος ο Φάμελλος απέφυγε την αυτοκριτική στην εναρκτήρια ομιλία του, στρέφοντας τα βέλη του στην Πατησίων και στον Κασσελάκη: «Ας απολογηθούν εκείνοι που έκαναν στροφή 180 μοιρών μόλις έπεσε στο τραπέζι το όνομα του κ. Μητσοτάκη και ανακάλυψαν ξαφνικά ότι η αντιπολίτευση δεν μπορεί να ασκήσει τα καθήκοντά της τελικά τις μέρες που μεσολάβησαν μεταξύ της σύνταξης του κειμένου», σχολίασε δηκτικά.
Η τελική απόφαση, λένε στην Κουμουνδούρου, τόσο να συμπεριληφθεί ο Μητσοτάκης στο κείμενο του ΣΥΡΙΖΑ όσο και να εμπιστευτούν τις προθέσεις Κασσελάκη για τη συνυπογραφή του αιτήματος, ήρθε έπειτα από συνεδριάσεις οργάνων που έκαναν δεκτή κατά πλειοψηφία την εισήγηση του προέδρου.
Στο παρασκήνιο, ωστόσο, υπήρξαν σημαίνοντα στελέχη που αφενός έφεραν ενστάσεις για το περιεχόμενο της πρότασης (υπήρξαν, σύμφωνα με πληροφορίες, προσπάθειες και πιέσεις για αλλαγές επί μία εβδομάδα) και αφετέρου διαφώνησαν ανοιχτά με το να επιτραπεί στον Κασσελάκη να υπογράψει – γι’ αυτά, η κριτική δεν έρχεται από τους «σεσημασμένους» της σκληρής πτέρυγας, αλλά από πρόσωπα που δεν συγκαταλέγονται σε αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε εσωκομματική αντιπολίτευση.
Ο δεύτερος άξονας έχει στον πυρήνα του την απόπειρα διεύρυνσης του κόμματος, στο πλαίσιο των αλλαγών που είχε εξαγγείλει πως θα κάνει ο Φάμελλος, σε πολιτικό και οργανωτικό επίπεδο. «Ο κατακερματισμός των προοδευτικών δυνάμεων είναι εμφανής. Εχουμε όλοι ευθύνες, αλλά όχι τις ίδιες ευθύνες», ανέφερε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ την Πέμπτη, σχολιάζοντας πως οι αρνήσεις στα προσκλητήρια ενότητας από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Αριστεράς είναι «απαξίωση της βούλησης των προοδευτικών πολιτών που μας λένε “βρείτε τα” για να φύγει η Δεξιά.
Ε λοιπόν όχι, δεν φταίμε όλοι το ίδιο. Κάποιοι κάναμε την υπέρβαση και κάποιοι όχι», επεσήμανε, μιλώντας για απεύθυνση του ΣΥΡΙΖΑ στην κοινωνική βάση, καθώς «αν δεν μπορούν οι ηγεσίες τις προσπερνάει η κοινωνία». Τα προσκλητήρια χωρίς αντίκρισμα είναι κόκκινο πανί τουλάχιστον για την πλευρά Πολάκη, ο οποίος πρόσφατα έχει ασκήσει και δημόσια κριτική στο ΠΑΣΟΚ, αλλά έχει περιγράψει και τις προϋποθέσεις συμπόρευσης με τη Νέα Αριστερά, τις οποίες δεν είναι βέβαιο ότι η άλλη πλευρά θα μπορούσε να αποδεχτεί ποτέ. Από την άλλη, η Κουμουνδούρου δέχεται και κριτική πως δεν κάνει αρκετά για τη διεύρυνση: μετά τη Ζωή Καρκούλια, και άλλα τέσσερα στελέχη με αναφορές στο ΠΑΣΟΚ (Γεωργία Σουλτάτη, Τάνια Καραγιάννη, Κώστας Μανιάτης, Νίκος Μαδεμλής) παραιτήθηκαν, ενώ φημολογείται ότι μπορεί να ακολουθήσουν κι άλλοι.
Το νέο Καταστατικό
Οι αλλαγές στο Καταστατικό που θα τεθούν υπόψη του σώματος αφορούν και τη λειτουργία του κόμματος, καθώς περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την κατάργηση των τάσεων και την αντικατάστασή τους με ρεύματα ιδεών, καθώς και τον τρόπο εκλογής του προέδρου. Εφόσον εγκριθούν, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ αναμένεται να εκλέγεται από τη βάση, ωστόσο το μητρώο θα «κλείνει» έναν μήνα πριν από την εκλογική διαδικασία, διαμορφώνοντας και τον σχετικό κατάλογο, έτσι ώστε με κάποιον τρόπο να διασφαλίζεται η πολιτική παρουσία εντός του κόμματος.
Οσον αφορά το δικαίωμα του εκλέγεσθαι, τίθεται όρος πως ο εκάστοτε υποψήφιος θα πρέπει να είναι εγγεγραμμένο μέλος τουλάχιστον πέντε χρόνια ή θα πρέπει να έχει μία πλήρη θητεία στην Κεντρική Επιτροπή την τελευταία τριετία πριν από τις εσωκομματικές εκλογές.
Με αυτά, ο ΣΥΡΙΖΑ φιλοδοξεί να ολοκληρώσει την «αποκασσελακοποίησή» του, καθώς κάθε ασφαλιστική δικλίδα υπενθυμίζει τις καταστατικές προβλέψεις που δεν υπήρχαν όταν ο Κασσελάκης έθεσε υποψηφιότητα για την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Από την άλλη, οι νέοι κανόνες για την κατάργηση των τάσεων αλλάζουν και τον μέχρι τώρα τρόπο οργανωτικής λειτουργίας της εσωκομματικής αντιπολίτευσης εντός των κομματικών τειχών, με επιλογές που μέχρι τώρα δεν έχουν δείξει να κάθονται καλά τουλάχιστον στην πλευρά του Παύλου Πολάκη – οι 53 της Κεντρικής Επιτροπής που τον στηρίζουν, σε κείμενό τους πριν από την έναρξη του συνεδρίου, τόνιζαν σε καταστατικό επίπεδο πως πρέπει να διατηρηθεί ο τρόπος εκλογής ανά περιφέρεια, αλλά και ο τρόπος εκλογής προέδρου ως έχει – αν και συμφωνούν στις αυστηρές δικλίδες για τις προϋποθέσεις του εκλέγεσθαι.
Πριν από έναν χρόνο, ένα τέτοιο συνέδριο, τόσο μεγάλο σε διάρκεια, ενδεχομένως να προσείλκυε περισσότερο το ενδιαφέρον – ο ΣΥΡΙΖΑ, όμως, δεν είναι πια αξιωματική αντιπολίτευση και οι δημοσκοπήσεις το δείχνουν για πρώτη φορά έπειτα από χρόνια στα ιστορικά (και μονοψήφια) ποσοστά της Αριστεράς. Ο δείκτης του θερμόμετρου δεν κινείται, ακόμα, στο ελάχιστο.
