Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε στη δημοσιότητα το όγδοο εικονογραφημένο πυρηνικό πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο οποίο προβλέπει ότι απαιτούνται επενδύσεις ύψους 241 δισεκατομμυρίων ευρώ στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας μέχρι το 2050.
Οι επενδύσεις αυτές αφορούν τόσο την παράταση της λειτουργίας των υφιστάμενων πυρηνικών αντιδραστήρων όσο και την κατασκευή νέων μονάδων παραγωγής ενέργειας, μεγάλης αλλά και μικρότερης κλίμακας.
Σύμφωνα με το έγγραφο, η Επιτροπή υπογραμμίζει ότι η πυρηνική ενέργεια θα παραμείνει ένα κρίσιμο και συμπληρωματικό στοιχείο στο ενεργειακό μείγμα της ΕΕ, παράλληλα με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στο πλαίσιο της συνολικής στρατηγικής για την απανθρακοποίηση της ηπείρου.
Η εγκατεστημένη πυρηνική ισχύς προβλέπεται να αυξηθεί από 98 γιγαβάτ (GW) το 2025 σε 109 GW έως το 2050, ενισχύοντας τη συμβολή της στον στόχο μιας καθαρής και βιώσιμης ενεργειακής μετάβασης.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει πως έως το 2040, πάνω από το 90% της ηλεκτρικής ενέργειας που θα καταναλώνεται στην ΕΕ αναμένεται να προέρχεται από αποανθρακοποιημένες πηγές ενέργειας, με κυρίαρχο ρόλο να κατέχουν οι ανανεώσιμες, αλλά και με την πυρηνική ενέργεια να διατηρεί καίριο ρόλο ως σταθερή και προβλέψιμη πηγή παραγωγής.
Το πρόγραμμα δεν περιορίζεται μόνο στις παραδοσιακές μορφές πυρηνικής ενέργειας, αλλά προτείνει επίσης επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες, όπως οι μικροί αρθρωτοί αντιδραστήρες (Small Modular Reactors – SMR), οι προηγμένοι αντιδραστήρες νέας γενιάς και η έρευνα στην πυρηνική σύντηξη, η οποία αν και βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, θεωρείται τεχνολογία-κλειδί για το μακροπρόθεσμο μέλλον της καθαρής ενέργειας.
Η Κομισιόν απευθύνει επίσης συστάσεις προς τα κράτη-μέλη της ΕΕ, καλώντας τα να ενισχύσουν τις υποδομές διαχείρισης ραδιενεργών αποβλήτων και εξαντλημένων πυρηνικών καυσίμων, να προωθήσουν τη διακρατική συνεργασία μεταξύ ρυθμιστικών αρχών για την επιτάχυνση της διαδικασίας αδειοδότησης έργων και να ενισχύσουν την εμπορική αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
Προς το παρόν, 13 κράτη-μέλη της Ένωσης διαθέτουν πυρηνικούς σταθμούς, οι οποίοι το 2023 παρήγαγαν το 22,8% της συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ. Ωστόσο, η συμμετοχή της πυρηνικής ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα αποτελεί εθνική αρμοδιότητα, γεγονός που οδηγεί σε διαφορετικές προσεγγίσεις από κράτος σε κράτος – με ορισμένα, όπως η Γαλλία, να επενδύουν εκτενώς στην πυρηνική ενέργεια και άλλα, όπως η Γερμανία, να την εγκαταλείπουν σταδιακά.
Η Κομισιόν τονίζει ότι η εξασφάλιση λύσεων χαμηλών εκπομπών άνθρακα για την κάλυψη της ζήτησης ενέργειας είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας της ΕΕ, τη σταθερότητα των τιμών και την ενεργειακή ασφάλεια, ειδικά σε περιόδους γεωπολιτικής αστάθειας.
Η έκθεση καταλήγει στο ότι η πυρηνική ενέργεια, με επαρκείς επενδύσεις και κατάλληλο ρυθμιστικό και τεχνικό πλαίσιο, μπορεί να συμβάλει αποφασιστικά στην ενεργειακή αυτονομία της ΕΕ και στην επίτευξη του στόχου για κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.
