Σαν σήμερα, δέκα χρόνια πριν, το σωτήριον έτος 2015, στην Ελλάδα συζητούσαμε δυο καυτά θέματα. Το ένα ήταν ο διαγωνισμός της Γιουροβίζιον, που είχε γίνει στη Βιέννη και τον είχε κερδίσει ένας Σουηδός – η Ελλάδα είχε στείλει μια Μαρία Ελενα Κυριάκου αλλά δεν σκοτωνόμαστε τότε για τη συμμετοχή μας στη Γιουροβίζιον επειδή είχαμε σοβαρότερα πράγματα να σκοτωθούμε.
Το άλλο θέμα ήταν το άρθρο του Παναγιώτη Λαφαζάνη, κομμουνιστογενούς συριζαίου ακόμα τότε και υπουργού της πρώτης κυβέρνησης των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, για την επέτειο θανάτου του ιστορικού γραμματέα του ΚΚΕ, του Φλωράκη: «Χαρίλαε, ψηλά στον λόφο του Αϊ-Λια, στο Παλιοζογλώπι, που αναπαύεσαι, έχεις διαλέξει καλή θέα για να αγναντεύεις και να περιμένεις να δεις τη λεύτερη, ανεξάρτητη και σοσιαλιστική Ελλάδα που οραματίστηκες μέσα από τα βάθη της καρδιάς σου. Ισως να μην περιμένεις για πολύ!».
Ο Παναγιώτης Λαφαζάνης ζούσε με τη φαντασίωση της ανατροπής του συστήματος, το προετοίμαζε όπως μπορούσε, είχε μάλιστα κάνει εγκαίρως δηλώσεις υποταγής σε ρώσους αξιωματούχους και, ασφαλώς, είχε ήδη γίνει γνωστή η φωτογραφία του στην οποία υποδεχόταν με βαθιά δουλική υπόκλιση κάποιον ρώσο πετρελαιά. Ο Λαφαζάνης πίστευε ότι ο Αλέξης Τσίπρας, που ήταν πρωθυπουργός, ο Γιάνης Βαρουφάκης, που ως επί των Οικονομικών παρίστανε ότι διαπραγματεύεται με τους εταίρους το Μνημόνιο που οσονούπω η περήφανος αριστερή Ελλάς θα το έσκιζε, κι ο εταίρος τους ο Πάνος ο Καμμένος θα έφευγαν από το δυτικό στρατόπεδο για να κάνουν το πρώτο μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ νεοκομμουνιστικό κράτος στην Ευρώπη. Αν προλάβαινε ένας τύπος με σαγιονάρες που τον είχε φέρει στη Βουλή η Ζωή Κωνσταντοπούλου για να οργανώσει την Επιτροπή Αλήθειας Δημόσιου Χρέους, ίσως να είχαμε στριμώξει και τους Γερμανούς να μας πληρώσουν. Το καλοκαίρι έμπαινε με προσδοκίες.
Ηταν μια σκληρή εποχή για τη χώρα. Χρειάστηκαν λίγοι μήνες μετά την εκλογική νίκη του Αλέξη Τσίπρα, τον Ιανουάριο του 2015, και στην Ελλάδα είχαν επιστρέψει η αβεβαιότητα, η ανασφάλεια και ο ζόφος. Οσοι προλάβαιναν, ιδίως οι νέοι, έπαιρναν τα μπαγκάζια τους και αναζητούσαν την τύχη τους στην Ευρώπη, στην Αμερική ή όπου αλλού μπορούσαν. Στο κεφάλι των πιο υποψιασμένων αντηχούσε ένας υπαινιγμός που είχε κάνει ο Βαρουφάκης από την Κρήτη και παρέπεμπε σε περιπέτειες. Και η υπόσχεση του Καμμένου ότι αν ξεμείνουμε από βασικά φάρμακα θα φροντίσει ο Στρατός.
Στις 23 Μαΐου 2015, πάντως, ο Αλέξης Τσίπρας έβγαλε έναν μακροσκελή λόγο στην ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ. Ξαναχρύσωνε το χάπι της διαπραγμάτευσης, στην οποία δήθεν έπαιζε πια παιχνίδι η ομάδα του, «που παλεύει για μια έξοδο από την κρίση με όρους αλληλεγγύης, ισότητας και κοινωνικής προστασίας». Υποσχόταν το τέλος της «οικονομικής καταστροφής» και ζητούσε από την τρόικα, που ήδη τους έλεγε θεσμούς, να μη ζητεί εφαρμογή των Μνημονίων και να μην απειλεί με χρηματοοικονομική ασφυξία. Κατηγορούσε τον Τύπο που του έλεγε ότι πάει στον γκρεμό ως όργανο ολιγαρχών και ξένων συμφερόντων, και ενώ η στρόφιγγα της ρευστότητας όλοι βλέπαμε ότι κλείνει, αυτός την ίδια στιγμή που έλεγε στους Ευρωπαίους ότι είναι υποχρέωσή τους να στηρίξουν την κυβέρνηση που απλώς ζητούσε χωρίς στρατηγικό σχέδιο σωτηρίας και ανάκαμψης, φρόντιζε να ξαναστήσει την ΕΡΤ, επειδή χρειαζόταν έναν προπαγανδιστικό μηχανισμό. Η επανάσταση προετοιμαζόταν.
Αλλά ψηλά, στον λόφο του Αϊ-Λια, στο Παλιοζογλώπι, κανείς δεν συμμερίστηκε την αισιοδοξία του Παναγιώτη Λαφαζάνη. Και μόνο τα βράδια οι γρύλλοι έσπαζαν τη σιωπή.
Αλήθειες, ψέματα και αποσιωπήσεις
Είναι σημαντικό ότι η Ελλάδα, αν και μπορούσε να «λουφάρει», βγήκε μπροστά και συνέβαλε καθοριστικά στην Κοινή Δήλωση 80 κρατών – μελών του ΟΗΕ για την προστασία των αμάχων στις ένοπλες συγκρούσεις. Οχι μόνο στη Γάζα, αλλά και στο Κονγκό, στο Μάλι, στη Μοζαμβίκη, στη Μιανμάρ, στη Νιγηρία, στη Σομαλία, στο Νότιο Σουδάν, στη Συρία (για την οποία εκφράζονται φόβοι ανάφλεξης) και βέβαια στην Ουκρανία, όπου συνεχίζεται η απλώς κατακτητική εισβολή της Ρωσίας του Πούτιν, με πλήθος από βάρβαρες πρακτικές (εκτελέσεις αμάχων, βιασμοί, παιδομάζωμα).
Αναφερόμενος στη Γάζα, ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών υιοθέτησε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία «η Γάζα αντιμετωπίζει τη “χειρότερη ανθρωπιστική κρίση” από την έναρξη των εχθροπραξιών, μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023». Είναι αλήθεια. Αλλά ταυτόχρονα είναι αλήθεια ότι πολλοί διαδίδουν την «είδηση» πως 14.000 μωρά στην Παλαιστίνη κινδύνευαν να πεθάνουν στις επόμενες 48 ώρες, κάτι που, όπως διακρίβωσε χθες το BBC, είναι ένα από τα διαδεδομένα fake news, δηλαδή ψέμα.
Με ψέματα όμως δεν πάμε μακριά. Ο αντισημιτισμός που δολοφονεί Ισραηλινούς στη Δύση (όπως χθες, στην Ουάσιγκτον) δεν λύνει προβλήματα. Ούτε το σύνθημα «Από το ποτάμι στη θάλασσα» που κατ’ ουσίαν απαιτεί μια Παλαιστίνη χωρίς Ισραήλ. Και στο ισοζύγιο κανείς δεν μπορεί να ξεχνά τους ομήρους, που περιμένουν την ελευθερία τους…
