Δύο σημαντικές αποφάσεις ανώτατων γερμανικών δικαστηρίων αλλάζουν ριζικά το πλαίσιο για τις επιστροφές προσφύγων και μεταναστών που πήραν άσυλο στην Ελλάδα.
Για πρώτη φορά απόφαση του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου της Γερμανίας απέρριψε προσφυγή Αφγανού που ζήτησε άσυλο και στη Γερμανία, επικαλούμενος επισφαλείς συνθήκες «μαύρης» εργασίας στην Ελλάδα. «Η απόφαση του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου της 1ης Απριλίου 2025 (BvR 1425/24) είναι απόφαση μη αποδοχής, διότι δεν πληρούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις παρουσίασης και τεκμηρίωσης ενώπιον του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου», εξήγησε στα «ΝΕΑ» εκπρόσωπος του ομοσπονδιακού υπουργείου Εσωτερικών.
Ακολούθησε απόφαση του Ομοσπονδιακού Διοικητικού Δικαστηρίου στις 17 Απριλίου για την απέλαση δύο προσφύγων που είχαν λάβει άσυλο στην Ελλάδα.
Παρά τις ελλείψεις στο ελληνικό σύστημα υποδοχής, οι δικαστές έκριναν ότι οι μετανάστες δεν αντιμετωπίζουν ακραίες δυσκολίες. Θα αντιμετωπίσουν μεν μια «ζούγκλα γραφειοκρατίας», ωστόσο είναι δυνατή η εύρεση καταλύματος και η πρόσβαση σε φαγητό και εργασία. Με την απόφαση (BVerwG 1 C 18.24, 1 C 19.24) απορρίφθηκε η προσφυγή ενός Παλαιστίνιου από τη Γάζα και ενός Σομαλού που έφτασαν το 2017 και το 2018 στην Ελλάδα μέσω.
Οι ομοσπονδιακοί δικαστές επιβεβαίωσαν προηγούμενη απόφαση του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου της Εσσης. Κριτήριο είναι, εάν οι μετανάστες στην Ελλάδα έχουν πρόσβαση σε «ψωμί, κρεβάτι και σαπούνι», δήλωσε ο προεδρεύων δικαστής Ρόμπερτ Κέλερ. «Δεν είναι πολλά, το ξέρουμε», ωστόσο «δεν παραβιάζονται δικαιώματα που απορρέουν από τη Χάρτα Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ».
Τα γερμανικά δικαστήρια αξιολογούσαν μέχρι τώρα πιο κριτικά τις συνθήκες διαβίωσης στην Ελλάδα και για τον λόγο αυτόν ακύρωναν τις επαναπροωθήσεις.
Οι αποφάσεις των ανώτατων δικαστηρίων της Γερμανίας συνιστούν ριζική αλλαγή στάσης και ανοίγουν τον δρόμο για τις επιστροφές προσφύγων και μεταναστών που έχουν πάρει άσυλο στην Ελλάδα.
Η πρώτη δοκιμασία με καγκελάριο τον Μερτς
Ο Φρίντριχ Μερτς, καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα εκλεγεί στις 6 Μαΐου καγκελάριος της Γερμανίας.
Με την εκλογή του θα ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο και στις σχέσεις της Ελλάδας με τη Γερμανία μέσα από τη σχέση μεταξύ των δύο ηγετών Κυριάκου Μητσοτάκη και Φρίντριχ Μερτς. «Οι δύο πολιτικοί έχουν ήδη συναντηθεί αρκετές φορές και συνεννοούνται πολύ καλά!
Για τον Μερτς ο Μητσοτάκης είναι σημαντικός εταίρος», έλεγε στα «ΝΕΑ» πριν από τις παγγερμανικές εκλογές στενός συνεργάτης του Μερτς. Η καλή «χημεία» θα χρειαστεί στις σχέσεις του έλληνα πρωθυπουργού με τον Μερτς που θα δοκιμαστούν στο μέτωπο του Μεταναστευτικού – Προσφυγικού, ήδη από την πρώτη τους συνάντηση, που αναμένεται στα μέσα Μαΐου στο Βερολίνο. Η Ελλάδα ως πύλη εισόδου και η Γερμανία ως τελικός προορισμός προσφύγων και μεταναστών έχουν κοινό συμφέρον και ενδιαφέρον να εφαρμοστεί το νωρίτερο δυνατόν το νέο Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου ΚΕΣΑ (CEAS), το οποίο διαπραγματεύονταν η ΕΕ από το 1999. Αυτό προβλέπει, μεταξύ άλλων και μηχανισμό κατανομής των προσφύγων στις χώρες-μέλη της ΕΕ.
Ωστόσο, αγκάθι στις σχέσεις Γερμανίας – Ελλάδας ήταν και παραμένει η λεγόμενη «δευτερογενής μετανάστευση».
Πρόκειται για εκείνους που παίρνουν άσυλο στην Ελλάδα, με τα ταξιδιωτικά τους έγγραφα μεταβαίνουν στη Γερμανία και υποβάλλουν εκ νέου αίτηση ασύλου, μολονότι βάσει του ευρωπαϊκού κανονισμού του Δουβλίνου θα πρέπει να επιστρέψουν στην Ελλάδα. Στην κατηγορία αυτήν είναι και οι τρεις περιπτώσεις που έφτασαν στα ανώτατα δικαστήρια της Γερμανίας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους «ΤΑ ΝΕΑ», την περασμένη χρονιά, και συγκεκριμένα από 1ης Ιανουαρίου 2024 μέχρι 31 Οκτωβρίου 2024, η Γερμανία είχε απευθυνθεί στην Ελλάδα με 13.512 αιτήματα επαναπροώθησης μεταναστών και προσφύγων. Από αυτά, τα 12.525 αιτήματα απορρίφθηκαν. Από τα 1.000 περίπου που εξετάστηκαν, εγκρίθηκαν 166 επιστροφές.
Και από αυτές τις εγκεκριμένες περιπτώσεις εκτελέστηκαν μόλις 14 αποφάσεις επιστροφής από τη Γερμανία στην Ελλάδα. Το ζήτημα των επιστροφών στο πλαίσιο της δευτερογενούς μετανάστευσης ήταν κομβικό για τον καγκελάριο Ολαφ Σολτς, όπως και στην τελευταία επίσκεψη της υπουργού Εσωτερικών, Νάνσι Φέζερ, στην Αθήνα (02.12.24), με στόχο να επιταχυνθεί η εφαρμογή του νέου Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου.
Στην επίσκεψη αυτήν συμφωνήθηκε η επιστροφή μικρού, διψήφιου αριθμού στην Ελλάδα, σημαντικό για τη σοσιαλδημοκράτη υπουργό ενόψει των εκλογών του περασμένου Φεβρουαρίου και της πίεσης από την ανερχόμενη ακροδεξιά AfD.
Η Γερμανία με καγκελάριο τον Μερτς θα εφαρμόσει σαφώς αυστηρότερη μεταναστευτική πολιτική, όπως προεξοφλεί η κυβερνητική συμφωνία με τους Σοσιαλδημοκράτες για τον «Μεγάλο Συνασπισμό».
Οι έξι από τις 144 σελίδες του κυβερνητικού προγράμματος CDU/CSU – SPD είναι αφιερωμένες στη διαχείριση της μετανάστευσης με αυστηροποίηση σειράς μέτρων για τους συνοριακούς ελέγχους και τη χορήγηση της γερμανικής υπηκοότητας. «Σε συντονισμό με τους ευρωπαίους γείτονές μας, θα προχωρήσουμε σε απωθήσεις από τα κοινά σύνορα και αιτούντων άσυλο», αναφέρεται στη συμφωνία κυβερνητικού προγράμματος.
«Οι συνοριακοί έλεγχοι στα γερμανικά σύνορα θα συνεχιστούν μέχρις ότου διασφαλιστεί μία λειτουργική προστασία των εξωτερικών συνόρων και η εφαρμογή των ισχυουσών ρυθμίσεων Δουβλίνου και KEΣΑ από την ΕΕ», σημειώνεται σχετικά. Ειδική αναφορά γίνεται και στη δευτερογενή μετανάστευση: «Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση θα επεξεργαστεί ολοκληρωμένες νομικές ρυθμίσεις, προκειμένου να αυξηθεί ο αριθμός των επαναπροωθήσεων. Προς τούτο, θέτουμε στο οπτικό μας πεδίο και τη δευτερογενή μετανάστευση».
