Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά έθιμα της ελληνικής παράδοσης είναι το «μαρτάκι», το περίφημο βραχιόλι από κόκκινη και λευκή κλωστή (ή σχοινί) που φοράμε γύρω από τον καρπό μας κάθε 1η του Μαρτίου για να καλωσορίσουμε την Άνοιξη.
Μαρτάκι: Με ρίζες στην Αρχαία Ελλάδα, στα Ελευσίνια Μυστήρια
Το έθιμο αυτό το συναντούμε στην Ελλάδα, αλλά και τα περισσότερα Βαλκανικά κράτη με διαφορετική ονομασία , στη Βουλγαρία ( Μαρτενίτσα), τη Ρουμανία (Μαρτσισόρ), τη Βόρεια Μακεδονία (Μάρτινκα), την Αλβανία (Βερόρε), την Μολδαβία (Μαρτσισόρ) αλλά και στην Κύπρο (Μαρτουί ή Μάρτης).
Γιατί φοράμε τον Μάρτη
Σύμφωνα λοιπόν με το έθιμο, την 1η του Μάρτη, οι μητέρες φορούν στον καρπό του χεριού των παιδιών τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, τον Μάρτη ή Μαρτιά. Ο Μάρτης προστατεύει τα προσωπάκια των παιδιών από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, που είναι ιδιαίτερα βλαβερός, σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες.
Ο Μάρτης προφυλάσσει επίσης, όπως πιστεύεται, από τα κουνούπια και τους ψύλλους και ακόμα απομακρύνει τις αρρώστιες και άλλα κακά.
Μέχρι πότε τον φοράμε
Το έθιμο ολοκληρώνεται στο τέλος του μήνα, όταν το βγάζουν και το αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές όταν δουν το πρώτο χελιδόνι, για να τον πάρουν τα πουλιά και να χτίσουν τη φωλιά τους.
Σε κάποιες περιοχές τον φορούν ως την Ανάσταση, οπότε και τον δένουν στις λαμπάδες για να καεί μαζί τους.
Έθιμο, όχι μόνο στη χώρα μας
Ωστόσο δεν είναι μόνο η χώρα μας που έχει αυτό το εθιμο. Μάρτη φοράνε και στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, μία μικρή καρφίτσα που τη λένε Μαρτσισόρ, τη Βόρεια Μακεδονία, την Αλβανία και την Μολδαβία.
Το έθιμο του Μάρτη γιορτάζεται ίδιο και απαράλλαχτο στη Βόρεια Μακεδονία με την ονομασία Μάρτινκα και στην Αλβανία ως Βερόρε. Οι κάτοικοι των δυο γειτονικών μας χωρών φορούν βραχιόλια από κόκκινη και άσπρη κλωστή για να μην τους «πιάσει» ο ήλιος, τα οποία και βγάζουν στα τέλη του μήνα ή όταν δουν το πρώτο χελιδόνι.
Άλλοι πάλι δένουν τον Μάρτη σε κάποιο καρποφόρο δέντρο, ώστε να του χαρίσουν ανθοφορία, ενώ μερικοί τον τοποθετούν κάτω από μια πέτρα κι αν την επόμενη ημέρα βρουν δίπλα της ένα σκουλήκι, σημαίνει ότι η υπόλοιπη χρονιά θα είναι πολύ καλή.
