Δεν είναι λίγες, πλέον, οι γυναίκες ψάλτριες που ερμηνεύουν βυζαντινούς εκκλησιαστικούς ύμνους της Μεγάλης Εβδομάδας, κάτι που οι περισσότεροι έχουν ταυτίσει με ανδρικές φωνές. «Όταν ξεκινήσαμε είχαμε αντιμετωπίσει θέματα, κυρίως με μία συντηρητική αγκυλωμένη σκέψη, η οποία δεν συνάδει με το χριστιανικό πνεύμα» λέει στο ΕΡΤNews η υμνωδός Νεκταρία Καραντζή, μια από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του είδους στην Ελλάδα και καταξιωμένη διεθνώς. Τα τελευταία χρόνια, ολοένα και περισσότερες γυναίκες σπουδάζουν την ψαλτική τέχνη.
Η ψαλτική τέχνη εκτός από την πνευματική της σημασία, αναγνωρίζεται ως παγκόσμιο πολιτιστικό αγαθό γι’ αυτό και πάντα αποτελούσε πεδίο έρευνας για πολλές επιστημονικές ειδικότητες.
Τα τελευταία χρόνια συναντάμε στα εκκλησιαστικά αναλόγια όχι μόνο επαγγελματίες άντρες ψάλτες αλλά και γυναίκες που νιώθουν την ανάγκη να εκφραστούν μέσα από αυτή την τέχνη.
Μια από τις γυναίκες με παγκόσμια αναγνώριση ως βυζαντινή υμνωδός που «υπηρετεί» με αγάπη την ψαλτική τέχνη είναι η Νεκταρία Καραντζή.
«Με τη βυζαντινή μουσική, ξεκίνησα σε παιδική ηλικία περίπου 9 ετών, με την προτροπή του πνευματικού μου πατέρα, του Αγίου Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτου, ο οποίος επιθυμούσε οι γυναίκες να βρίσκονται στο ψαλτήρι», δήλωσε η κα Καραντζή, Βυζαντινή Υμνωδός, Νομικός και Ιδρύτρια του Πανελλήνιου Συνδέσμου Ψαλτριών.
Στο αν υπάρχουν ιστορικά τεκμήρια για την παρουσία της γυναίκας στη ψαλτική τέχνη, απάντησε: «Υπάρχουν πηγές έχουμε ιστορικές μαρτυρίες ήδη στη Παλαιά Διαθήκη, στη δε βυζαντινή εποχή γνωρίζουμε ότι οι ψάλτριες ονομάζονταν «άδουσες» και διακεκριμένοι θεολόγοι αλλά και μουσικολόγοι έχουν συνδράμει στο να αναδείξουν αυτές τις πηγές».
Οι νεότερες γενιές ψαλτών φαίνεται να μην πλαισιώνουν επαρκώς τους εκκλησιαστικούς χορούς και οι κυριότεροι λόγοι είναι η πολύχρονη εκπαίδευση που απαιτεί η ψαλτική τέχνη σε συνδυασμό με τις χαμηλές απολαβές.
Την ίδια ώρα, η παρουσία των γυναικών που συμμετέχουν εθελοντικά στα εκκλησιαστικά αναλόγια για να καλύψουν το κενό, είναι αισθητή.
«Η Βυζαντινή μουσική είναι ένας τρόπος προσευχής ουσιαστικά», ανέφερε η κα Άννυ Αγαθού, μέλος του Πανελληνίου Συνδέσμου Ψαλτριών.
Ο Σύνδεσμος αυτός ιδρύθηκε το 2012 και τα μέλη του ανέρχονται περίπου στα 250, εκ των οποίων κάποιες είναι ενεργές ψάλτριες και άλλες είναι σπουδάστριες βυζαντινής μουσικής.
Η κα Καραντζή στη συνέχεια υπογράμμισε πως τα πράγμα έχουν καλυτερεύσει στις «συνειδήσεις των ανθρώπων. Όταν ξεκινήσαμε είχαμε αντιμετωπίσει αρκετά θέματα από εκείνο το κομμάτι θα έλεγα, το συντηρητικό μιας αγκυλωμένης σκέψης, η οποία δεν συνάδει με το χριστιανικό πνεύμα».
Η κα Ελισάβετ Ψαριώτη έχει καθημερινή παρουσία στον Ναό. Μπορεί να μην ανήκει επίσημα στον Σύλλογο αλλά έχει αναλάβει ένα εκκλησιαστικό αναλόγιο στη Σκύρο, καθώς δεν υπάρχουν αρκετοί ψάλτες στο νησί.
«Φέτος, από τον Οκτώβριο έχω αναλάβει την ενορία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου στη Σκύρο, στη Χώρα, ενώ παλαιότερα για οκτώ περίπου έτη ήμουν στον Άγιο Νικόλαο στο λιμάνι. Η οικογένειά μου είναι ψαράδες. Ασχολούμαστε με τη θάλασσα και με τον τουρισμό».
Ανέφερε ακόμη ότι «εθελοντικά γίνεται η παρουσία μου στο αναλόγιο, αμισθί. Πιστεύω πολύ στον Θεό και δεύτερον, δεν υπάρχουν ψάλτες στο νησί».
Ένα άλλο μέλος του Συλλόγου, η κα Γεωργία Τσάπαλη στο τι της προσφέρει η βυζαντινή μουσική, ανέφερε: «Αρχικά είναι μια απασχόληση λόγια. Θεωρώ ότι καλλιεργεί το νου, την ψυχή, το πνεύμα».
Μέλος της παιδικής χορωδίας του Πανελληνίου Συνδέσμου Ψαλτριών, η Φωτεινή Δεληγιάννη είπε: ««Μου αρέσει να διαβάζω τις νότες και να ψέλνω».
Η κα Νεκταρία Καραντζή τόνισε: «Δεν διεκδικώ προσωπικά μέσα από το όργανο του Πανελληνίου Συνδέσμου Ψαλτριών τίποτα. Οραματίζομαι μια Ορθόδοξη χριστιανική Εκκλησία, όπου όλοι μας να μπορούμε να εκφέρουμε λόγο γνώσης και λόγο ελευθερίας, αλλά κυρίως γνώσης και να μην αφορμάται αυτός ο λόγος από προκαταλήψεις».
Η βυζαντινή ψαλμωδία ως φωνητική τέχνη ανήκει στην Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Ανθρωπότητας και η διαχρονικότητά της αποδεικνύει πόσο πολύτιμη είναι ενώ η συμμετοχή όλων των ανθρώπων σε αυτή τη γνώση, διασφαλίζει το μέλλον της.
Έρευνα: Νιόβη Αναζίκου
www.ertnews.gr
